Прва книга Мојсеева (Битие) - Свето Писмо Библија

1. Создавање на светот. Човекот образ Божји.

1. Во почетокот +Бог ги создаде небото и земјата.
2. Земјата беше безоблична и празна; и имаше темнина над бездната; Духот Божји лебдеше над водата.
3. И рече Бог: „Нека биде +светлина!” И би светлина.
4. И виде Бог дека светлината е добра; и ја оддели Бог светлината од темнината.
5. И светлината Бог ја нарече ден, а темнината ја нарече ноќ. И би вечер, и би утро – ден први.
6. Потоа рече Бог: „Нека има свод среде водата и тој да разделува вода од вода!”
7. И создаде Бог свод; и ја одвои водата од под сводот од водата над сводот. Така и стана.
8. И сводот Бог го нарече небо. И би вечер и би утро – ден втори.
9. И рече Бог: „Нека се собере водата, што е под небото, на едно место, и нека се појави суво!” И стана така.
10. И сувото Бог го нарече земја, а собраните води ги нарече – мориња; и виде Бог дека е добро.
11. И пак рече Бог: „Нека израсте од земјата зеленило – трева, што дава семе, според својот род и вид, и дрво плодородно на земјата, што дава плод и има во себе семе, според својот род и вид!” И стана така.
12. И пушти земјата од себе зеленило: трева што дава семе според својот род и вид, а и дрво плодородно што раѓа плод, и чие семе е според нивниот род на земјата. И виде Бог дека е добро.
13. И би вечер, и би утро – ден трети.
14. Потоа рече Бог: „Нека се појават светила на сводот небески, што ќе ја осветлуваат замјата за да го делат денот од ноќта, и да бидат знаци и за времињата, и за деновите и за годините;
15. и нека светат на сводот небески, за да ја осветлуваат замјата!” И би така.
16. И создаде Бог две големи светила: светило поголемо да управува со денот, а светило помало да управува со ноќта, и ѕвезди;
17. и ги постави Бог на сводот небески да ја осветлуваат земјата,
18. и да управуваат со денот и ноќта, и да ја одделуваат светлината од темнината. И виде
Бог дека е добро.
19. И би вечер, и би утро – ден четврти.
20. Потоа рече Бог: „Нека произведе водата лазачи, живи суштества, и птици да полетаат над земјата, под сводот небески!” И би така.
21. И создаде Бог големи риби и секаков вид животни влекачи, а кои ги произведе водата, според нивниот род, како и секаков вид крилати птици, според родот нивни. И виде Бог дека е добро.
22. И ги благослови Бог, велејќи: плодете се и множете се, и наполнете ја водата во морињата, и птиците нека да се множат на земјата.
23. И би вечер, и би утро – ден петти.
24. Пак рече Бог: „Нека произведе земјата од себе разни суштества според родот нивни: добиток, и лазачи, и ѕверки земни според нивниот род!” И би така.
25. И создаде Бог ѕверови земни, сопред родот нивни, и добиток според родот негов, и секакви гадинки на земјата, според родот нивни. И виде Бог дека е добро.
26. Потоа рече Бог: „Да создадеме човек според Нашиот образ и подобие како што сме Ние, кој ќе биде +господар над рибите морски, и над птиците небески, и над ѕверовите – над целата земја и над сите гадинки што се движат по земјата!”
27. И го создаде Бог човекот според образот Свој, според образот Божји го создаде; машко и женско ги создаде.
28. И ги благослови Бог, и им рече: „Плодете се, и множете се, и наполнете ја земјата, и господарете над неа, и овладајте ги рибите морски, и ѕверовите, и птиците, и сиот добиток, и со целата земја, и со сите животни што лазат по земјата.”
29. И рече Бог: „Еве, ви дадов секаков вид растение, што дава семе, и какво има по целата земја, и секакви дрвја, што во себе имаат семе според својот род и вид: тоа да ви биде за храна!
30. А на сите ѕверови земни, и на сите птици небески, и на сè што се движи по земјата, и во кое има жива душа, им ги дадов сите тревни растенија, за да имаат да јадат.” Така и стана.
31. И виде Бог дека е многу добро сè она што го беше создал. И би вечер, и би утро – ден шести.

2. Човекот во рајот. Божја заповед. Создавање на жената: брак.

1. Така се доврши небото и земјата и сиот украс нивни.
2. И ги заврши Бог до седмиот ден делата Свои, што ги направи; и си отпочина во седмиот ден од сите дела Свои, што ги создаде.
3. И го благослови Бог седмиот ден, и го освети, зашто во тој ден си отпочина од сите дела Свои, што ги направи и создаде.
4. Ете така настанаа небото и земјата, во она време кога Господ Бог ги создаде земјата и небото.
5. И секое растение полско, што уште не беше на земјата, и секоја тревка земна, што уште не беше никнала, зашто Господ Бог уште не праќаше дожд на земјата, ниту, пак, имаше човек што ќе ја обработува земјата,
6. но се креваше пара од земјата. И ја натопуваше површината на целата земја.
7. А го создаде Господ Бог човекот од прав земен и му дувна во лицето дух животен; и човекот стана жива душа.
8. И насади Господ Бог рај во Едем, на исток; и таму го смести човекот што го создаде.
9. И направи Господ Бог да израстат од земјата секакви дрвја, убави за гледање и добри за јадење, и дрвото на животот среде рајот, и дрвото за познавање на доброто и злото.
10. И вода течеше од Едем, за да го наводнува рајот, а потоа таа се раздвојуваше во четири реки.
11. Името на едната е Фисон; таа тече околу целата земја Хевилска, а таму има злато.
12. Златото на таа земја е добро; таму има и бделиум и камен оникс.
13. А на втората река името ѝ е Геон; таа ја опкружува целата земја Куш.
14. Името, пак, на третата река е Тигар, а тече на исток од Асирија. Четвртата река е Ефрат.
15. И, земајќи го Господ Бог човекот, кого го создаде, го воведе во градината Едемска, за да ја обработува и да ја пази.
16. И му заповеда Господ Бог на човекот и рече: „Од секое дрво во градината можеш да јадеш,
17. освен од дрвото за познавење на доброто и на злото; од него не јади; зашто во оној ден кога ќе вкусиш од него, ќе умреш.”
18. И рече Господ Бог: „Не е добро за човекот да биде сам; да му создадеме помошник, сличен на него!”
19. Тогаш Господ Бог ги создаде од земјата сите полски животни, и сите птици небески, и ги доведе кај човекот за да види како која ќе ја нарече тој, па, како што човекот ќе го нарече секое живо суштество, така да му биде и името.
20. И им даде човекот имиња на сиот добиток, и на птиците небески, и на сите ѕверови полски; но за човекот не се најде помошник, сличен на него.
21. Затоа Господ му прати на човекот тврд сон; па кога заспа, му зеде едно ребро, и местото го пополни со плот.
22. И Господ Бог создаде жена од реброто, што го зеде од човекот, и ја доведе кај човекот.
23. А човекот рече: „Еве сега коска од моите коски, и плот од мојата плот. Нека ѝ биде името жена, зашто е земена од мажот!”
24. Затоа ќе го остави човекот таткото свој и мајката своја и ќе се прилепи кон жената своја; и обата ќе бидат едно тело.
25. И беа обајцата голи, Адам и жена му, и не им беше срам.

3. Првиот грев, проклетство и првото ветување.

1. Но змијата беше полукава од сите ѕверови полски, што ги создаде Господ Бог; па ѝ рече на жената: „Вистина ли е дека Бог рекол да не јадете од ниедно дрво во рајот?”
2. А жената ѝ рече на змијата: „Ние јадеме род од секое дрво во рајот;
3. – само од родот на она дрво среде рајот, – рече Бог, – не јадете и не се допирајте до него, за да не умрете!”
4. Тогаш змијата ѝ рече на жената: „Не, вие нема да умрете!
5. Бог знае оти оној ден кога ќе вкусите од него, ќе ви се отворат очите, па ќе станете како богови и ќе знаете што е добро, а што зло.”
6. И жената, гледајќи дека родот на дрвото е добар за јадење, и убав за гледање, и дека дрвото е пожелно поради знаењето, набра род од него и јаде, па му даде и на мажот свој, та и тој вкуси.
7. Тогаш им се отворија очите на обајцата, и увидоа дека се голи; па исплетоа лисја од смокви и си направија опашала.
8. И го чуја гласот на Господа Бога, кога Он одеше низ рајот во приквечерината; и се сокрија Адам и жена му.
9. Но Господ Бог го повика Адама и му реча: „Адаме, каде си”?
10. А тој одговори: „Го чув гласот Твој во рајот кога врвеше, па се уплашив, оти сум гол, и се сокрив.”
11. И Господ рече: „Кој ти кажа дека си гол? Да не си јал од она дрво, од кое ти забранив да јадеш?”
12. Адам, пак, рече: „Жената, која ми ја даде Ти, таа ми даде од дрвото, и јас јадев.”
13. Тогаш Господ Бог ѝ рече на жената: „Зошто го направи тоа?” Жената одговори: „Змијата ме измами, и јас јадев.”
14. На змијата, пак, ѝ рече Господ Бог: „Затоа што си го направила тоа, проклета да си меѓу сите животни и сите ѕверови полски; помешечки ќе се влечеш и прав ќе јадеш сè до крајот на својот живот!
15. И ставам непријателство меѓу тебе и жената и меѓу родот твој и породот +нејзин. Он ќе ти ја гази главата, а ти ќе го каснуваш во петата.”
16. А на жената ѝ рече: „Ќе ти ги умножам и преумножам маките кога си бремена; со болки ќе раѓаш деца, и ќе бидеш под власта на мажот свој, и тој ќе ти биде господар!”
17. Па потоа му рече на Адама: „Бидејќи ја послуша жената и вкуси од дрвото, од кое ти забранив и реков: – не јади од него – затоа земјата нека биде проклета поради тебе; со мака ќе се храниш од неа сè до крајот на својот живот;
18. трње и троскот ќе ти раѓа; и ти ќе јадеш трева полска.
19. Со пот од лицето свое ќе јадеш леб, сè дури не се вратиш во земјата, од која си земен; зашто си земја, и во земја ќе се вратиш!”
20. И ја нарече Адам жената своја Ева, бидејќи таа стана мајка на сите живи.
21. А Господ Бог им направи на Адама и на жената негова облеки од кожа, и ги облече во нив.
22. И рече Господ Бог: „Ете, Адам стана како еден од Нас, знаејќи што е добро и што е зло; но сега да не ја испружи раката своја и да земе од дрвото на животот, и да вкуси, па да заживее вечно!”
23. Тогаш Господ Бог го изгони од градината Едем, за да ја обработува земјата, од која беше земен.
24. Откако, пак, го изгони Адама, постави на исток пред градината Едем херувим и огнено оружје, кое се вртеше и натаму и наваму, за да го пазат патот кон дрвото на животот.

4. Адамовите синови. Каин го убива братот свој. Нивните потомци.

1. Потоа Адам ја позна жената своја Ева, која зачна и го роди Каина, и рече: „Придобив човек од Господа!”
2. Го роди уште и брата му Авела. И Авел стана овчар, а Каин беше земјоделец.
3. По некое време Каин му принесе на Господа дар од плодовите земни;
4. а и Авел исто така принесе од првината на стадото свое и од маста. И Господ погледна милозливо на Авела и на неговите дарови;
5. а на Каина и на неговите дарови не погледна милозливо. Затоа Каин се огорчи многу, и лицето му потемне.
6. Тогаш му рече Господ Бог на Каина: „Зошто се огорчи? Зошто се помрачи лицето твое?
7. Зарем, кога правиш добро, не го креваш ли лицето? А ако не правиш добро, тогаш гревот е пред вратата: тој те влече кон себе, но ти надвладај го!”
8. И му рече Каин на својот брат Авела: „Да појдеме в поле!” А кога беа во полето, Каин скокна на Авела, братот свој, и го уби.
9. Тогаш му рече Господ Бог на Каина: „Каде е братот твој, Авел?” А тој одговори: „Не знам; зар сум јас чувар на братот мој?”
10. А Господ рече: „Што направи? Чуј! Гласот на крвта од братот твој вика од земјата кон Мене.
11. Затоа да си проклет од земјата, што ја отвори устата своја да ја прими крвта на братот од раката твоја.
12. Кога ќе ја обработуваш земјата, таа нема повеќе да ти ја дава својата сила; ти ќе бидеш изгнаник и скитник по земјата!”
13. А Каин му рече на Господа: „Казната моја е толку голема, што не може да се носи.
14. Ете, данес ме истеруваш од лицето на земјата, и од лицето Твое ќе се кријам и ќе бидам изгнаник и скитник по земјата: значи, секој што ќе ме сретне, ќе ме убие.”
15. А Господ Бог му рече: „Тоа нема да се случи; оти, кој ќе го убие Каина, седумпати ќе се казни!” И му стави Господ Бог знак на Каина, за да не го убие никој, кој ќе го сретне.
16. И си отиде Каин од пред лицето на Господа, и се насели како изгнаник во земјата Наит, источно од Едем.
17. И ја позна Каин жената своја, а таа забремени и го роди Еноха. Потоа соѕида град и го нарече според името на својот син Енох.
18. На Еноха му се роди Гајдад; а Гајдад го роди Малелеила; Малелеил, пак, го роди Матусала, а Матусал го роди Ламеха.
19. Ламех зеде две жени: на едната ѝ беше името Ада, а на другата Села.
20. Ада го роди Јовила, а од него се изродија оние, што пасат добиток и живеат под шатори.
21. А на братот негов името му беше Јувал; од него се народија гуслари и свирачи.
22. Села, пак, го роди Товела, кој беше ковач на секакви работи од бакар и железо; а сестра на Товела му беше Ноема.
23. И им рече Ламех на жените свои, Ада и Села: „Чујте го гласот мој, жени Ламехови; послушејте ги зборовите мои: ќе убијам човек, кој ќе ме рани, и младич, ако ме удри.
24. Ако Каин ќе се одмазди седумпати, Ламех ќе се одмазди седумдесет и седумпати!”
25. Адам, пак, ја позна жената своја, и таа му роди син, и му даде име Сит. Зашто рече: „Господ ми даде син место Авела, кого го уби Каин.”
26. И на Сит му се роди син, кого го нарече Енос. Тогаш почна да се призовува името на Господа Бога.

5. Родословот на патријарсите од Адама до Ноја.

1. Ова е родословот на Адама. Кога Бог го создаде човекот, го создаде според образот Божји.
2. Маж и жена ги создаде, и ги благослови, и ги нарече – човек – во денот кога беа создадени.
3. Адам поживе двесте и триесет години, кога му се роди син според подобието свое и според образот свој, и му даде име Сит.
4. А откако го роди Сита, Адам поживе уште седумстотини години, раѓајќи синови и ќерки.
5. И сите денови, што ги поживе Адам, изнесуваа деветстотини и триесет години; потоа тој умре.
6. Сит, пак, поживе двесте и пет години и му се роди Енос.
7. По раѓањето на Еноса, Сит живееше уште седумстотини и седум години, раѓајќи синови и ќерки;
8. така поживе Сит вкупно деветстотини и дванаесет години; и умре.
9. Енос, пак, живееше сто и дваесет години, кога му се роди Каинан.
10. А откако го роди Каинана, Енос живееше уште седумстотини и петнаесет години, раѓајќи синови и ќерки;
11. и така сите денови на Еносовиот живот изнесуваа деветстотини и пет години; потоа тој умре.
12. Каинан, пак, поживе сто и седумдесет години и го роди Малелеила;
13. а по раѓањето на Малелеила Каинан живееше уште седумстотини и четириесет години, раѓајќи синови и ќерки.
14. И така Каинан поживе вкупно деветстотини и десет години; и умре.
15. А Мелелеил поживе сто шеесет и пет години, и го роди Јареда.
16. По Јаредовото раѓање Малелеил живееше уште седумстотини и триесет години, раѓајќи синови и ќерки.
17. А сите денови од животот на Малелеила беа осумстотини деведесет и пет години; потоа тој умре.
18. Јаред, пак, поживе сто и шеесет години и го роди Еноха;
19. а откако го роди Еноха, Јаред живееше уште осумстотини години, раѓајќи синови и ќерки.
20. Сите денови, пак, од животот на Јареда изнесуваа деветстотини шеесет и две години; и умре.
21. Енох, откако поживе сто шеесет и пет години, го роди Матусала;
22. а по раѓањето на Матусала, Енох одеше според волјата Божја двесте години, раѓајќи синови и ќерки.
23. А сите денови од Еноховиот живот изнесуваа триста шеесет и пет години.
24. И Енох, живеејќи според волјата Божја, исчезна, бидејќи Бог го зеде.
25. Матусал, пак, поживе сто осумдесет и осум години, и го роди Ламеха;
26. па, откако го роди Ламеха, Матусал живееше уште седумстотини осумдесет и две години, раѓајќи синови и ќерки;
27. а сите денови од животот на Матусала беа деветстотини шеесет и девет години; потоа умре.
28. Ламех, пак, откако поживе сто осумдесет и две години, доби син.
29. и го нарече Ное, велејќи: овој ќе нè утеши во работите наши и во трудот на рацете наши на земјата, што Господ Бог ја проколна.
30. А откако се роди Ное, Ламех поживе уште петстотини шеесет и девет години, раѓајќи синови и ќерки.
31. Така поживе Ламех вкупно седумстотини педесет и три години; и умре.
32. Ное имаше петстотини години, кога ги роди трите сина: Сима, Хама и Јафета.

6. Бескарактерноста на луѓето. Ное. Објавување на потопот. Градење на ковчегот.

1. А кога луѓето почнаа да се множат на земјата, и ќерки им се народија,
2. тогаш синовите Божји, гледајќи ги ќерките човечки дека се убави, ги земаа, кои што ги сакаа, за жени.
3. И рече Господ Бог: „Духот Мој нема вечно да пребива во луѓето, зашто тие се тело; ете деновите нивни нека им бидат сто и дваесет години.”
4. А имаше во тоа време џинови на земјата, особоно, пак, кога синовите Божји почнаа да влегуваа при ќерките човечки и тие почнаа да им раѓаат; тоа се силните луѓе, прочуени од старото време.
5. И виде Господ Бог дека лошотиите меѓу луѓето на замјата се големи, и дека сите мисли и помисли во срцата нивни беа зли во секое време.
6. И се покаја Бог што го беше создал човекот на земјата, па се огорчи во срцето Свое.
7. И рече Господ: „Ќе ги истребам луѓето што сум ги создал, од земјата – од човекот до животното, ѕверовите и птиците небески – оти се кајам што ги создадов.”
8. Но Ное најде милост пред очите на Господа Бога.
9. Еве го животот на Ноја: Ное беше човек праведен и непорочен во својот род; Ное живееше секогаш според волјата Божја.
10. И му се родија на Ное три сина: Сим, Хам и Јафет.
11. А земјата се израсипа пред лицето на Бога, и се исполни со неправда.
12. И погледна Господ Бог на земјата, и ете – таа беше расипана: бидејќи секоја плот беше се отклонила од својот пат на земјата.
13. И му рече Господ Бог на Ноја: „Крајот на секое тело пред очите Мои дојде, зашто се исполни земјата со неправда од нив; и, еве, Јас ќе ги истребам нив од земјата.
14. Изгради си за себе ковчег од дрвото гофер, и направи прегради во ковчегот; потоа намачкај го со смола одвнатре и однадвор.
15. А изгради го вака: должината на ковчегот да биде триста лакти, ширината негова педесет лакти, а во висина да е триесет лакти.
16. Направи и прозорец на ковчегот, и засводи го на еден лакот одозгора; стави му и врата на ковчегот отстрана и нека има три ката во него: долен, среден и горен.
17. Јас ќе пуштам потоп, вода, на земјата, за да ја истребам под небото секоја плот, во која има дух животен, сè, што е на земјата, ќе изгине.
18. Но со тебе Јас ќе направам завет Свој, а во ковчегот ќе влезеш ти, и со тебе и синовите твои, и жената твоја, и жените на синовите твои.
19. И внеси во него исто така од сите животни, од секој добиток и од сите влекачи, и од секоја плот да има по две, за да останат со тебе во живот; а од машки и женски пол да бидат.
20. Од птиците според родот нивни, и од добитокот според родот негов, и од сите влекачи според нивниот род, и тоа сè по две ќе влезат при тебе, за да останат живи со тебе, пород од машки и женски пол.
21. И земи со себе секаква храна, со каква се хранат, и чувај ја при себе; тоа ќе биде храната за тебе и за нив!”
22. И направи Ное сè: направи така како што му заповеда Господ Бог.

7. Потопот настанува.

1. И му рече Господ Бог на Ноја: „Влези во ковчегот ти и целиот дом твој, бидејќи те видов праведен пред Себе во овој род,
2. и земи со себе од секое чисто животно по седум од машки и женски пол, а од животните нечисти по две, машки пол и женски пол;
3. исто така и од птиците небески по седум, машки пол и женски, и од сите нечисти птици по две, за да им се зачува родот нивни по целата земја.
4. Оти по седум дена ќе пуштам дожд на земјата, што ќе се излива четириесет дена и четириесет ноќи и ќе го истребам од земјата секое суштество, што сум го создал Јас.”
5. И Ное направи сè што му заповеда Господ Бог.
6. А Ное имаше шестотини години кога дојде потопот на земјата.
7. И влезе Ное во ковчегот, и синовите негови, и жената негова, и жените на синовите негови со него, заради потопот од вода.
8. И од животните чисти и од животните нечисти, и од птиците и од сè што се влечеше по земјата;
9. влегоа при Ноја во ковчегот по две, машко и женско, како што му заповеда на Ноја Бог.
10. А по седмиот ден дојдоа водите од потопот на земјата.
11. Кога имаше Ное шестотини години, во вториот месец во таа година, дваесет и седмиот ден од тој месец, во тој ден бликнаа сите извори на големата бездна и се отворија окната небески;
12. и се лиеше дожд на земјата четириесет дена и четириесет ноќи.
13. Во истиот ден влезе во ковчегот Ное, и Сим, и Хам и Јафет, синовите негови, и жената Ноева, и трите жени на синовите негови со нив.
14. Тие, и сите ѕверови според родот нивни, и добитокот според неговиот род, и сите гадови, што се влечеа по земјата, според нивниот род, и сè што лета, според родот негов, птиците сите и сè што има крилја,
15. влегоа во ковчегот при Ноја по две единки од машки и женски пол од секоја плот, во која имаше животен дух;
16. и тие што влегоа, машки и женски пол влегоа од секоја плот, како што му беше заповедал Бог. И Господ Бог потоа го затвори ковчегот однадвор.
17. Натопувањето на земјата потраја четириесет дена и четириесет ноќи; водата надојде и го подзеде ковчегот; и тој се крена од земјата;
18. водата се засилуваше многу и се умножуваше на земјата, и ковчегот пливаше врз водата.
19. И се засили водата на земјата толку многу, што ги покри сите високи планини, какви што има под целото небо;
20. петнаесет лакти се издигаше водата над планините, откако ги покри.
21. Тогаш го изгуби животот секоја плот, што се движеше по земјата: и птиците, и добитокот, и ѕверовите, и сите лазачи, што се влечат по земјата, и сите луѓе;
22. сè, што на суво имаше здив во ноздрите свои, изумре.
23. И се истреби секое живо суштество, што се движеше на земјата: од човекот до ѕверот, лазачите и птиците небески – сè беше истребено од земјата; само Ное остана, и оние, кои беа со него во ковчегот.
24. А водата се издигаше над земјата сто и педесет дена.

8. Крај на потопот. Ноевите жртви од благодарност. Заветот на Господа.

1. И си спомна Бог за Ноја, и за сите ѕверови и сиот добиток, што беше со него во ковчегот; и навеа Бог ветар на замјата, и водите запреа.
2. Изворите на бездната и окната небески се затворија, и дождот од небото престана.
3. Водата почна постепено да опаѓа на замјата, и по сто и педесет дена намали.
4. И се запре ковчегот во седмиот месец на седумнаесеттиот ден на ридовите од планината Арарат.
5. Водата, пак, опаѓаше сè повеќе до десеттиот месец; и во првиот ден од десеттиот месец се покажаа врвовите на планините.
6. А по четириесет дена го отвори Ное прозорецот на ковчегот, што го беше направил;
7. И пушти гавран, да види дали се повлекла водата на замјата и, откако одлета, не се врати додека не се исуши водата.
8. Потоа пушти гулаб, за да види дали исчезнала водата од лицето на земјата;
9. но гулабот, бидејќи не најде каде да застане со своите нозе, се врати кај него во ковчегот, зашто уште имаше вода по целата земја; и Ное ја спружи раката, го фати и го зеде кај себе во ковчегот.
10. Почека уште други седум дена, и повторно го пушти гулабот од ковчегот.
11. Гулабот се врати кај него приквечер, и тоа, во клунот со свеж маслинов лист; така позна Ное дека опаднала водата од земјата.
12. Почека потоа уште седум дена, и одново го пушти гулабот, а тој повеќе не му се врати.
13. Во шестотини и првата година, во првиот ден од првиот месец на Ноевиот живот, ја снема водата од земјата; и Ное го отвори покривот, и ја виде земјата сува.
14. А на даваесет и седмиот ден, од вториот месец, целата земја беше сува.
15. Тогаш му рече Господ Бог на Ноја:
16. „Излези од ковчегот, ти и жената твоја, а со тебе и синовите твои, и жените на синовите твои;
17. сите животни, што се со тебе од секое суштество, од птиците, добитокот и сите влекачи што лазат по земјата, изведи ги со себе, нека се растурат по земјата, и нека се плодат и множат на земјата!”
18. И излезе Ное, а со него и синовите негови, и жената негова, и жените на синовите негови;
19. сите ѕверови, и сиот добиток и сите лазачи, сите птици – сè што се движи по земјата, според родот нивни, излегоа од ковчегот.
20. И Му направи Ное жртвеник на Господа; зеде од секој чист добиток и од сите птици чисти, и принесе на жртвеникот жртви сепаленици.
21. И Господ го почувствува мирисот пријатен, па рече Господ Бог, помислувајќи: „Нема повеќе да ја проколнувам земјата поради човекот, зашто помислите на срцето човечко се зли уште од младини; и нема повеќе да ги уништуам живите суштества, што ги создадов.
22. Отсега, па сè дури постои земјата, нема да престанат сеењето и жнеењето, студот и горештината, летото и зимата, деновите и ноќите.”

9. Законите на новиот свет и божилакот. Ноевото проклетство и благослов на своите деца.

1. Тогаш Бог го благослови Ноја и синовите негови, и им рече: „Плодете се и множете се, и полнете ја земјата и владејте ја!
2. А сите ѕверови земни и сите птици небески, и сиот земен добиток, и сè што се движи по земјата, и сите морски риби да се плашат од вас: во ваши раце се предадени.
3. Сè што се движи и живее, ќе ви биде храна; сето тоа ви го дадов, како што ви го дадов зеленото растение.
4. Само да не јадете месо во кое има уште душа, односно крвта негова.
5. А и вашата крв, односно вашиот живот, ќе го барам; од секој ѕвер ќе го барам, ќе ја барам, исто така, душата човечка од раката на човек, од раката на братот негов;
6. кој ќе пролее крв човечка, и неговата крв ќе се пролее од човечка рака; зашто човекот го создадов според +образот Божји.
7. Вие, пак, плодете се и множете се; ширете се на земјата и наполнете ја и владејте ја!”
8. И му рече Господ на Ноја и синовите негови со него, велејќи:
9. „А Јас, еве, го поставувам заветот Мој со вас и со вашето потомство по вас,
10. и со секоја жива душа, која е со вас, со птиците, и со добитокот, и со сите ѕверови земни, што се со вас, со сè она што излегло од ковчегот, со сите земни животни;
11. го поставувам заветот Мој со вас дека отсега нема веќе ниедна плот да загине од потоп и дека повеќе не ќе има потоп да ја запустува земјата!”
12. И рече Бог: „Еве го знакот на заветот, што го поставувам меѓу Мене и вас и меѓу секоја жива душа, која е со вас, за идните поколенија:
13. божилак Свој поставувам во облакот, за да биде знак на заветот меѓу Мене и земјата.
14. Па кога облак ќе навеам на земјата, ќе се види божилакот во облакот,
15. и ќе си спомнам за заветот Мој, кој е меѓу Мене и вас и меѓу секоја душа, што живее во плот; и нема веќе да има потоп за да ја уништи секоја плот.
16. Божилакот ќе биде во облакот, и Јас ќе го видам и ќе си спомнам за вечниот завет меѓу Бога и меѓу секоја душа, што живее во секоја плот, која е на земјата.”
17. И му рече Бог на Ноја: „Тоа нека е знакот на заветот, што го поставив меѓу Мене и меѓу секоја плот, која е на земјата!”
18. Синовите Ноеви, кои излегоа од ковчегот, беа: Сим, Хам и Јафет. Хам е татко на Хананејците.
19. Тоа се трите сина Ноеви, и од нив се насели целата земја.
20. А Ное почна да ја обработува земјата, и насади лозје.
21. И се напи од виното, па се опи, и легна гол среде шаторот свој.
22. А Хам, таткото на Хананејците, ја виде голотијата на таткото свој, и излезе, та им го кажа тоа на обајцата браќа свои.
23. Но Сим и Јафет зедоа облека, и, наметнуваќи ја на рамената свои, појдоа назадешкум и ја покрија со неа голотијата на таткото свој; лицата им беа свртени наназад, и тие не ја видоа голотијата на таткото свој.
24. А кога се истрезни Ное од виното, дозна што му беше направил помладиот син,
25. па рече, „Проклет да е Ханан; на браќата свои ќе им биде најдолен слуга!”
26. И уште рече: „Благословен да е Господ Бог Симов; а Ханан ќе му биде слуга!
27. Нека го рашири Бог Јафета, и тој нека живее во шаторите на Сим; а Ханан да им биде слуга!”
28. И поживе Ное по потопот триста и педесет години.
29. А сè на сè поживе Ное деветстоитни и педесет години; потоа умре.

10. Родослов на народите.

1. А ова е родословот на синовите Ноеви: Сим, Хам и Јафет, на кои по потопот им се родија синови.
2. Синовите на Јафета се: Гомер, Магог, Мадај, Јаван, Елиса, Тувал, Месех и Тирас.
3. А синовите Гомерови се: Аскеназ, Рифат, и Тогарма.
4. Синовите, пак, Јаванови се: Елиса, Тарсис, Китим и Доданим.
5. Од нив се разгранаа острови на народи во земјите нивни, секој според јазикот свој, според родот свој, и народот свој.
6. Хамовите синови се: Хус и Месраим, Фут и Ханан.
7. А синовите Хусови: Сава, Евила, Савата, Регма и Саватака. Синовите, пак, Регманови се: Сава и Дадан.
8. Хус го роди Нимрода; а тој прв стана силен на земјата;
9. беше добар ловец пред Господа Бога; затоа се вели: – добар ловец пред Господа како Нимрод -.
10. А почетокот на неговото царство беше: Вавилон, Орех, Аркад и Халне, сите во земјата Сенар.
11. Од таа земја излезе Асур, и ја соѕида Ниневија и Ровот град, и Халах,
12. и Дасем меѓу Ниневија и Халах; тој е град голем.
13. Од Месраима произлегоа Лудејците, Енамејците, Лавијците, Нефталејците,
14. па Патрусејците и Хасмејците, од кои водат потекло Филистејците и Гафторејците.
15. А Ханан го роди Сидона, првенец свој, и Хета,
16. потоа Јевусејците, Аморејците, Гергесејците,
17. Евејците, Арукејците, Асенејците,
18. Арадејците, Самарејците и Аматејците. А потоа племињата ханански пак се расеаја.
19. Пределите, пак, ханански беа од Сидон кон Герар до Газа, и потоа до Содом, Гомор, Адма и Севоим па сè до Даса.
20. Тоа се синовите Хамови, според семејствата нивни, според јазиците нивни, во нивните земји и во народите свои.
21. И на Сим му се родија синови, на постариот брат Јафетов, татко на сите синови Еверови.
22. А синовите Симови беа: Елам, Асур, Арфаксад, Луд и Арам.
23. Синовите, пак, Арамови се: Уз, Хул, Гатер и Мас.
24. Арфаксад го роди Сала, а Сала го роди Евера.
25. На Евера му се родија двајца синови: на едниот му беше име Фалек, зашто во неговото време се раздели земјата, а името на брата му беше Јектан.
26. Јектан го роди Елмодада, Салета, Сармота и Јареха,
27. Одора, Евила и Декла,
28. па Евала, Авимаила и Сева,
29. потоа Уфира, Евила и Јовава, и сите тие беа синови Јектанови.
30. Живеалиштата им беа од Маса до Сефар, гора источна.
31. Тоа се Симовите синови според семејствата нивни, според јазиците нивни, во нивните земји и во нивните народи.
32. Тоа се семејствата на синовите Ноеви според нивните родови, и според јазиците нивни. Од нив се разделија острови на народи во земјата по потопот.

11. Градење кула во Вавилон. Збрка во јазиците. Список на родовите од Сима до Аврама.

1. По целата земја имаше еден јазик и еден говор.
2. А кога отидоа од исток, најдоа рамнина во земјата Сенарска, та се населија таму.
3. И си рекоа муѓе себе: „Ајде да правиме тули и на оган да ги печеме!” И имаа тули наместо камен и смола земјана наместо вар.
4. Потоа рекоа: „Сега да соѕидаме град и кула, висока до небото; и да се здобиеме со име, пред да се растуриме по лицето на целата земја!”
5. Тогаш Господ се спушти да го види градот и кулата, што ги ѕидаа синовите човечки.
6. И рече Господ: „Ете, еден народ се и сите имаат еден јазик, но еве што почнале да прават; и нема да се откажат да го направат тоа, што го наумиле.
7. Ајде да слеземе и да им го збркаме јазикот нивни за да не се разбираат еден со друг што зборуваат!”
8. И така Господ ги растури оттаму по целата земја, и престанаа да го ѕидаат градот и кулата.
9. Затоа тој се нарече Вавилон, зашто таму го збрка Господ јазикот на целата земја и оттаму ги растури Господ по целата земја.
10. Ова е родословот Симов: Сим имаше сто години кога го роди Арфаксада, две години по потопот.
11. И откако го роди Арфаксада, поживе Сим петстотини години, раѓајќи синови и ќерки, и умре.
12. А Арфаксад поживе сто триесет и пет години и го роди Сала.
13. По раѓањето, пак, на Сала, Арфаксад поживе четиристотини и три години, раѓајќи синови и ќерки, и умре.
14. Сала поживе сто триесет години и го роди Евера.
15. А, откако го роди Евера, Сала поживе четиристотини и триесет години, раѓајќи синови и ќерки.
16. Евер поживе сто триесет и четири години, и го роди Фалека.
17. По раѓањето на Фалека, Евер поживе четиристотини и седумдесет години, раѓајќи синови и ќерки, и умре.
18. А Фалек поживе сто и триесет години и го роди Рагава.
19. А, откако го роди Рагава, Фалек поживе двесте и девет години, раѓајќи синови и ќерки, и умре.
20. Рагав поживе сто и триесет и две години и го роди Серуха;
21. а откако го роди Серуха, Рагав поживе двесте и седум години, раѓајќи синови и ќерки, и умре.
22. Серух поживе сто и триесет години и го роди Нахора;
23. По раѓањето на Нахора, Серух поживе двесте години, раѓајќи синови и ќерки, и умре.
24. Нахор, пак, поживе седумдесет и девет години и го роди Тара;
25. но штом го роди Тара, Нахор поживе сто и деветнаесет години, раѓајќи синови и ќерки, и умре.
26. Тара поживе седумдесет години и го роди Аврама, Нахора и Арана.
27. А еве го родословот на Тара: Тара го роди Аврама, Нахора и Арана; а Аран го роди Лота.
28. И Аран умре пред таткото свој Тара во родната земја, во Ур Халдејски.
29. А Аврам и Нахор се оженија; името на жената Аврамова беше Сара, а на жената Нахорова името ѝ беше Мелха, ќерка на Арана, татко на Мелха и Есха.
30. Сара беше неплодна и немаше пород.
31. И го зеде Тара синот свој, Аврама, и внукот од синот свој, Лот, син Аранов, и Сара, снаата своја, жената на неговиот син Аврам; па излегоа заедно од Ур Халдејски за да појдат во земјата Хананска; и дојдоа до Харан, каде што се и населија.
32. И поживе Тара сè на сè двесте и пет години; и умре Тара во Харан.

12. Аврамовото повикување. Поаѓање во замјата Хананска. Првото ветување.

1. И му рече Господ на Аврама: „Излези од земјата своја, и од родот свој, и од домот на татка си, па појди во земјата, што ќе ти ја покажам Јас!
2. А од тебе ќе направам голем народ, и ќе те благословам, и името твое ќе го прославам и ти ќе бидеш благословен.
3. Ќе ги благословам оние, што тебе ќе те благословуваат, и ќе ги проколнам оние, што тебе ќе те проколнуваат и +преку тебе ќе бидат благословени сите родови на земјата.”
4. Тогаш тргна Аврам, како што му кажа Господ, а со него појде и Лот. А Аврам имаше седумдесет и пет години кога излесе од Харан.
5. И ги зеде Аврам Сара, жената своја, и Лота, братанецот свој, со целиот имот што го беа спечалиле, и луѓето што ги беа придобиле во Харан, па излегоа за да отидат во земјата Хананска.
6. И Аврам ја измина таа земја во должина дури до Сихем и до високиот даб Мамре; а тогаш во таа замја живееја Хананејци.
7. И му се јави Господ на Аврама и му рече: „Оваа земја ќе му ја дадам на твоето потомство.” И направи таму Аврам жртвеник на Господа, Кој му се јави.
8. Потоа оттаму се премести на ридот, на исток од Ветил, и таму го распна шаторот свој; и Ветил му беше од запад, а Гај од исток; и таму Му направи на Господа жртвеник, и го призиваше името Господово, што му се јавуваше.
9. А оттаму се крена Аврам и се упати кон југ.
10. Но настана глад во таа замја и Аврам слезе во Египет да поживее таму; зашто гладта продолжи во оваа земја.
11. И кога наближи да влезе во Египет, ѝ рече на жената своја Сара: „Еве, знам дека си жена лична во лицето.
12. Затоа, кога ќе те видат Египтјаните, ќе речат – оваа му е жена -. Па ќе ме убијат, а тебе ќе те остават во живот.
13. Туку кажи, дека си ми сестра, за да ми биде добро покрај табе и да останам жив поради тебе.
14. И кога влезе Аврам во Египет, Египтјаните видоа дека жената е многу убава.
15. Ја видоа и првенците Фараонови, па ја пофалија пред Фараонот. И жената беше одведена во дворот Фараонов.
16. И заради неа тој му правеше добро на Аврама; имаше овци, говеда, осли, слуги, слугинки, маски и камили.
17. Но Бог пушти големо зло на Фараонот и на неговиот дом поради Сара, жената Аврамова.
18. Тогаш Фараонот го повика Аврама и му рече: „Зошто ми го направи тоа? Оти не ми кажа дека ти е жена?
19. Зошто рече – сестра ми е – па сакав да ја земам за жена. Сега, пак, ете ти ја жената, земи си ја и оди си!”
20. И Фараонот определи луѓе, кои го испратија Аврама и жената негова, со сè што имаше, и Лота со него.

13. Аврам се одделува од Лот. Ветувањето е обновено.

1. Така излезе Аврам од Египет кон југ, во пустињата Негев, тој, жената негова, и сè што имаше, а и Лот со него.
2. А Аврам беше многу богат со добиток, со сребро и со злато.
3. И отиде, од каде што појде, во пустињата сè до Ветил; продолжи да патува сè до местото, каде што порано му беше поставен шаторот, меѓу Ветил и Гај;
4. На местото, каде што најнапред беше подигнал жртвеник; и таму го призва Аврам името Господово.
5. А и Лот, кој одеше со Аврама, имаше овци, говеда и шатори.
6. И земјата беше тесна, за да живеат заедно, бидејќи имотот нивни беше толку голем, што не можеа да живеат заедно.
7. И стана караница меѓу пастирите на Аврамовиот добиток и пастирите на Лотовиот добиток. А во таа замја живееја тогаш Хананејци и Ферезејци.
8. Затоа Аврам му рече на Лота: „Не треба да се караме јас и ти, ни моите пастири со твоите пастири, зашто сме роднини.
9. Не е ли пред тебе целата земја? Оддели се од мене. Ако тргнеш ти на лево, јас ќе тргнам на десно; ако ти појдеш на десно, јас, пак, на лево.”
10. Тогаш Лот ги крена очите свои и ја виде целата околина Јорданска, која, пред Бог да ги уништи Содом и Гомор, целата, сè до Сигор се напојуваше со вода, како рајот Божји и како земјата Египетска.
11. И Лот ја избра за себе целата околина Јорданска; па појде Лот кон исток; и се разделија еден од друг.
12. Аврам се насели во земјата Хананска, а Лот се настани меѓу градовите на околината, преместувајќе се сè до Содом.
13. Луѓето, пак, во Содом беа лоши, и многу грешни пред Бога.
14. И му рече Бог на Аврама, откако Лот се оддели од него: „Крени ги сега очите свои, па погледни од местото, каде што си, на север и на југ, на исток и на запад,
15. зашто целата земја, што ја гледаш, ќе ти ја дадам тебе и на потомството твое довека;
16. ќе го умножам потомството твое да биде колку што е песокта на земјата; ако некој може да ја изброи песокта на земјата, тоа ќе може да го изброи и потомството твое.
17. Стани и изоди ја оваа земја во должина и во широчина, зашто ќе ти ја дадам тебе и на потомството твое довека.”
18. И Аврам ги крена шаторите свои, и отиде да се насели кај дабот Мамре, што беше во Хеврон, и таму Му направи жртвеник на Господа.

14. Војна меѓу царевите. Аврам го спасува Лота, а Мелхиседек ги благословува.

1. Во она време сенарскот цар Амарфал, еласарскот цар Ариох, еламскиот цар Ходологомор и гоимскот цар Таргал,
2. сите тие цареви завојуваа против содомскот цар Вал, против гоморскиот цар Варса, против адамскот цар Сенар, севоимскот цар Симовор и со царот на Валак, односно Сигор.
3. Сите тие се собраа во долината Сидим, која е сега Солено Море.
4. Дванаесет години му служеа на Ходологомор, а во тринаесеттата се побунија.
5. Во четиринаесеттата дојде Ходологомор и царевите, кои беа со него, па ги поразија џиновите во Астарот и во Карнаим, Зузејците во Хам, Омејците во долината Каријатим,
6. И Хорејците во гората нивна Сеир, дури до рамнината Ел Фаран, која се наоѓа покрај пустињата.
7. А кога се вратија оттаму, дојдоа до изворот Мисфат, односно Кадис, и ја опустошија целата област Амаликитска, како и Аморејците, кои живееја во Асасах – Тамар.
8. Тогаш излегоа царот содомски и царот гоморски, царот адски, царот севоимски и царот од Валака, односно Сигор, и појдоа во борба против нив во долината Сидим,
9. против Ходологомор, царот еламски, и Тагар, царот гоимски, и Амарфал, царот сенарски, и Ариох, царот еласарски; четири цара против пет.
10. Во долината Сидим имаше, пак, многу јами, од кои се вадеше смола. И побегнаа царот содомски и царот гоморски, и паднаа во нивни плен; а другите избегаа во планините.
11. И го зедоа целиот имот на Содом и Гомор и сета храна нивна, па си отидоа.
12. Го зедоа и Лота, братанецот Аврамов, кој живееше во Содом, и богатството негово, и си отидоа.
13. А еден од оние, што се беа избавиле, дојде и му се јави на Евреинот Аврам, кој тогаш живееше при дабот Мамре, Амореецот, брат Есколов и брат Абнанов, Аврамови сојузници.
14. А кога Аврам чу дека му е заробен братанецот Лот, ги вооружа слугите свои, триста и осумнаесет, кои се родија во неговата куќа, и тргнаа во потера до Дан.
15. Тука ги распореди своите и удри на нив ноќе, со слугите свои, и ги разби, и ги гонеше до Ховал, кој е лево од Дамаск.
16. И го поврати целиот имот содомски; го врати и Лота, братанецот свој, со богатството негово, и жените и народот.
17. А царот содомски му излезе во пресрет, кога се врати, откако го разби Ходологомор и царевите, што беа со него, во долината Савин, која е сега Долина на царевите.
18. И Мелхиседек, царот салимски, изнесе леб и вино; а тој беше свештеник на Севишниот Бог,
19. па го благослови Аврама, велејќи: „Благословен да е Аврам од Севишниот Бог, Создателот на небото и земјата!
20. Благословен да е и Севишниот Бог, Кој ги предаде непријателите твои во рацете твои!” И му даде Аврам десетти дел од сè.
21. А царот, пак, содомски му рече на Аврама: „Дај ми ги мене луѓето, а имотот земи си го за себе!”
22. Но Аврам му рече на царот содомски: „Ја кревам раката своја кон Севишниот Господ Бог, Создател на небото и земјата,
23. дека ни конец, ниту, пак, ремен од обувки, нема да земам од сè она, што е твое, да не речеш – јас го збогатив Аврама -,
24. освен, она што изедоа момците, и освен делот на луѓето, што одеа со мене: Ескол, Авнан, и Мамре; тие нека го земат својот дел.”

15. На Аврама му се ветува син. Неговото верување. Заветот на Господа со него.

1. По оние настани би слово Господово кон Авраама во видение ноќе и му рече: „Не бој се, Авраме! Јас сум ти закрила, и наградата твоја ќе биде многу голема.”
2. А Аврам рече: „Господи, зошто да ми дадеш кога сум без пород; а домаќин во мојата куќа е Елиезер дамаскинецот.”
3. И пак рече Аврам: „Бидејќи, Ти не ми даде потомство, ете, затоа еден од домашните во куќата моја ќе биде наследник.”
4. Но Господ пак проговори: „Нема тој да ти биде наследник, туку оној, што ќе излезе од тебе, тој ќе ти биде наследник.”
5. Па го изведе надвор и му рече: „Погледни на небото и изброј ги ѕвездите, ако можеш да ги изброиш.” И му рече: „Толкаво ќе биде потомството твое.”
6. И Му поверува Аврам на Господа Бога, и тоа му се прими за оправдание.
7. И му рече: „Јас сум Бог, Кој те изведе од Ур Халдејски за да ти ја дадам оваа земја, да ја владееш.”
8. А тој рече: „Господи, Господи, по што ќе познаам дека ќе ја наследам?”
9. И му рече: „Принеси му јуница, од три години, и коза тригодишна, и овен, од три години, а и грлица и млад гулаб!”
10. И тој го зеде сето тоа, и ги пресече на половина и ги стави сите половини една спроти друга; но птиците не ги преполови.
11. А птици грабливки слетуваа на тие мрши; но Аврам ги бркаше.
12. А кога сонцето беше на залез, го совлада Аврама длабок сон, и ете, го опфати голем мрак – и го обзеде ужас.
13. И Господ му рече на Аврама: „Знај дека потомците твои ќе бидат придојдени во туѓа земја, ќе робуваат и ќе ги мачат четиристотини години.
14. Но на народот, на кој ќе му служи, Јас ќе му судам; потоа тие ќе излезат оттаму со големо богатство.
15. А ти ќе отидеш кај татковците свои во мир, и ќе бидеш погребан во длабока старост.
16. Тие, пак, во четвртото колено ќе се вратат ваму; зашто мерката на безаконијата Аморејски уште не превршила.”
17. А штом сонцето зајде, падна мрак, и ете, дим како од печка и огнен пламен поминува меѓу оние делови.
18. Во тој ден Господ направи завет со Аврама, велејќи: „На потомството твое му ја давам оваа земја од реката во Египет до големата река Еуфрат:
19. Кенејците, Кенезејците, Кедмонејците,
20. Хетејците, Ферезејците, Рефаинците,
21. Аморејците, Хананејците, Гергесејците и Јевусејците!”

16. Агара го раѓа Исмаила. Нејзиното бегање и враќење.

1. Но Сара, жената на Аврама, не му раѓаше. А имаше слугинка Египтјанка, по име Агара.
2. И му рече Сара на Аврама: „Ете, Господ ми ја затвори утробата за да не раѓам; туку оди при слугинката моја, можеби ќе добијам деца од неа.” И Аврам се согласи со зборовите на Сара.
3. И така, откако Аврам преседе десет години во земјата Хананска, Сара, жената Аврамова, ја зеде слугинката своја, Египтјанката Агара, и му ја даде на мажот свој Аврама за жена.
4. И тој влезе при Агара, и таа зачна; а кога виде дека зачна, се возгордеа пред господарката своја.
5. А Сара му рече на Аврама: „Навредата моја е вина твоја; јас ти ја препуштив во преград слугинката моја, а таа, гледајќи дека зачна, се возгордеа пред мене. Бог нека суди меѓу мене и тебе.”
6. Тогаш Аврам ѝ рече на Сара: „Ете, слугинката твоја е во твои раце, прави со неа што сакаш!” И Сара почна да ја злоставува, и таа избега од неа.
7. Но ангел Господен ја најде при изворот во пустињата, при изворот на патот за Сур.
8. И ѝ рече: „Агаро, слугинко Сарина, од каде доаѓаш и каде одиш?” А таа рече: „Бегам од Сара, господарката моја.”
9. Ангелот Господен пак ѝ рече: „Врати се кај господарката твоја и покори ѝ се!”
10. И ангелот Господен уште рече: „Ќе го умножам многу потомството твое, што не ќе може да се изброи од множество.”
11. И пак ѝ рече ангелот Господен: „Ете ти си бремена и ќе родиш син, и ќе го наречеш со името Исмаил; оти Господ ја чу маката твоја.
12. Тој ќе биде силен човек: раката негова ќе се крева против секого, и сечија против него; и ќе живее пред лицето на сите браќа свои.”
13. Тогаш Агара Го призва името на Господа, Кој ѝ зборуваше, и рече: „Ти си Бог, Кој милостивно погледна на мене,” зашто рече: „Пред себе Го видов Оној што ми се јави.”
14. Заради тоа тој извор се нарече Беер – Лахај – Рој, а се наоѓа меѓу Кадис и Варад.
15. И му роди Агара на Аврама син; и му стави Аврам на синот свој, кого го роди Агара, име Исмаил.
16. А Аврам имаше осумдесет и шест години кога Агара му го роди Исмаила.

17. Аврам и Сара го добиваат името Авраам и Сара. Обрезување. Ветување за Исака.

1. А кога Аврам имаше деведесет и девет години му се јави Господ на Аврама и му рече: „Јас сум Бог твој, оди пред Мене и биди непорочен!
2. И ќе направам завет меѓу Мене и тебе, и многу, многу ќе те размножам.”
3. Аврам падна ничкум. А Бог продолжи да му говори и му рече:
4. „А ова е заветот Мој со тебе: ќе станеш татко на многу народи.
5. Затоа повеќе нема да се викаш Аврам, туку името ќе ти биде Авраам, оти ќе те направам татко на многу народи;
6. и многу, многу ќе те умножам, и ќе издигнам од тебе многу народи, и цареви ќе излезат од тебе.
7. И ќе поставам завет Мој меѓу Мене и тебе и меѓу твоите потомци по тебе во нивните родови; ќе направам заветот да биде вечен, ќе ти бидам Бог тебе и на потомците твои по тебе.
8. И ќе ти ја дадам тебе и на потомството твое по тебе земјата, во која си придојден, целата земја Хананска во вечно владеење; и ќе им бидам нивни Бог.”
9. И му рече Бог на Авраама: „Ти, пак, запази го заветот Мој, ти и потомството твое по тебе во нивните родови!
10. А ова е заветот Мој меѓу Мене и вас и потомците твои во нивните родови, што ќе го пазите: секое машко од вас нека биде обрезано.
11. А ќе обрезувате крајче од телото свое; тоа ќе биде знак на заветот меѓу Мене и вас.
12. Секое машко дете кога ќе наполни осум дена по раѓањето, низ целото ваше потомство, да биде обрезано: и роб, роден во вашиот дом, и оној што ќе биде купен од странец, а не е од семето твое, со образание ќе се обреже робот од твојот дом и купениот.
13. Да, и робот, роден во домот твој, и купениот мора да биде обрезан, и така Мојот завет над вашето тело ќе остане вечен.
14. А необрезаното машко, на кое не ќе му се обреже крајче од телото негово во осмиот ден, да се истреби од родот свој: таквиот го нарушил заветот Мој.”
15. И му рече уште Бог на Авраама: „А Сара, жената твоја, не ја викај повеќе Сара, туку името нека ѝ биде Са’ра.
16. И Јас, ќе ја благословам, и ќе ти дадам син од неа; ќе ја благословам, и народи ќе потекнуваат од неа, и цареви на народи ќе излезат од неа.”
17. Тогаш падна Авраам ничкум и се насмеа, велејќи во себе: „Како може на човек од сто години да му се роди син? Зарем Са’ра во деведесетте години ќе роди?”
18. И Авраам Му рече на Бога: „О, барем Исмаил да биде жив пред лицето Твое!”
19. А Бог му рече на Авраама: „Навистина, Са’ра, жената твоја, ќе ти роди син и ќе го наречеш со името Исак; и ќе направам заветот Мој со него да биде завет вечен, и да му бидам Бог на потомството негово по него.
20. А и за Исмаила те послушав; еве, го благословувам, и ќе го направам плоден, и многу ќе го умножам, многу; и ќе роди дванесет кнезови, и од него ќе произлезе голем +народ.
21. А заветот Мој со Исака ќе го направам кога ќе ти го роди Са’ра, догодина во ова време.”
22. Па, откако Бог го изговори тоа, се издигна Бог од Авраама.
23. Авраам, пак, го зеде Исмаила, синот свој, и сите родени во домот негов, и сите купени, и сите машки домашни, им обреза крајче од телото нивно во истиот ден, како што му рече Бог.
24. Авраам имаше деведесет и девет години кога му беше обрезано крајче од телото негово.
25. А Исмаил, синот негов, имаше тринаесет години кога му беше обрезано крајче од телото негово.
26. Во истиот ден беа обрезани Авраам и син му Исмаил,
27. и со него заедно беа обрезани и сите домашни машки, и робовите, родени во неговиот дом, а и купените од странци.

18. Посета во Мамре. Исак уште еднаш ветен. Пропаста на Содом е објавена. Авраамовата молба.

1. Потоа му се јави Господ кај дабот Мамре кога седеше пред вратата од шаторот свој, на пладнина.
2. Откако ги крена очите свои, виде Тројца мажи како стојат спроти него. Откако ги виде, им притрча во пресрет пред вратата на шаторот свој, и им се поклони доземи.
3. И рече: „Господи, ако сум нашол милост пред Тебе, немој да го одминеш слугата Свој!
4. Ќе Ви донесам малку вода: измијте ги нозете, па одморете се малку под ова дрво!
5. И ќе Ви изнесам малку леб за да се поткрепите штом веќе навративте кај слугата Ваш, па тогаш продолжете го својот пат.” Тие рекоа: „Направи, како што рече!”
6. И Авраам отрча во шаторот кај Са’ра, и ѝ рече: „Замеси брзо три мерки чисто брашно и испечи погачи!”
7. Па отрча кај говедата и фати теле младо и угоено, и му го даде на момокот, и тој побрза да го зготви.
8. Па потоа изнесе масло и млеко и телето, што беше зготвено, и им принесе; и тие јадоа, а тој самиот стоеше пред нив под дрвото.
9. Тогаш тие го прашаа: „Каде е Са’ра, жената твоја?” А тој одговори: „Ене ја во шаторон.”
10. Еден, пак, од нив му рече: „Догодина во ова време, враќајќи се, Јас, пак ќе дојдам кај тебе, и Са’ра, жената твоја ќе има син.” А Са’ра слушаше на вратата од шаторот, зад него.
11. Авраам и Са’ра беа стари и возрасни, и кај Са’ра беше престанало редовното кај жените.
12. Затоа Са’ра се насмеа во себе, велејќи: „Бидејќи сум остарела, сега ли ќе ни дојде радоста? А и +господарот ми е стар.”
13. Тогаш му рече Господ на Авраама: „Зошто се насмеа Са’ра во себе, велејќи – Вистина ли е дека ќе родам кога сум остарена? –
14. Има ли нешто неможно за Господа? Догодина во ова време Јас пак ќе дојдам при тебе, и Са’ра ќе има син.”
15. Но Са’ра не призна и рече: „Не се насмеав,” бидејќи се беше уплашила. А Он рече: „Не, ами ти се насмеа.”
16. Потоа луѓето станаа и тргнаа кон Содом и Гомор, а и Авраам појде со нив да ги испрати.
17. А Господ рече: „Како да кријам од Авраама, слугата Свој, што сакам да направам?
18. Та од Авраама ќе излезе голем и силен народ, и преку него ќе бидат благословени сите народи на земјата.
19. Оти него го избрав за да им заповеда на синовите свои, и на домот свој по себе, да одат по патот Господен и да извршуваат правда и суд, за да може Господ да го исполни она, што му го вети на Авраама.”
20. И рече Господ: „Голем повик е против Содом и Гомор, и гревовите нивни се претешки.
21. Затоа ќе слезам за да узнаам и да видам дали така се прави, како што повикот доаѓа до Мене, или не.”
22. Оттаму луѓето тргнаа кон Содом, додека Авраам уште стоеше пред лицето на Господа.
23. Тогаш Авраам се приближи и рече: „Сакаш ли да го уништиш и праведниот со неправедниот и ќе биде ли праведниот како неправедниот?
24. Можеби во градот има педесетмина праведници; зарем ќе ги погубиш и нив, а да не му простиш на тоа место заради оние педесет праведници, што се во него?
25. Не е можно така да постапиш Ти, да погубиш праведни со неправедни заедно, та исто да се случи со праведникот како и со неправедникот; не, тоа од Тебе не; зарем Судијата на целата замја нема да суди право?”
26. И рече Господ: „Ако во градот Содом најдам педесетмина праведници, ќе го запазам градот и целото место заради нив.”
27. А Авраам одговори и рече: „Еве, се осмелив да Му проговорам на Господа, иако сум земја и пепел.
28. Можеби да има праведници од педесет пет помалку; зар заради тие пет ќе го затреш целиот град?” Он одговори: „Нема тоа да го направам, ако најдам четириесет и пет.”
29. И го продолжи разговорот со Него и рече: „Можеби ќе се најдат таму четириесет?” Он, пак, одговори: „Нема да го направам ни поради тие четириесет.”
30. Потоа рече: „Нека не се налути Господ, ако речам – можеби ќе се најдат триесет?” – Он рече: „Нема да го направам, ако најдам триесет.”
31. И пак рече: „Еве, се осмелувам одново да Му проговарам на Господа – можеби ќе се најдат дваесет?” „Нема да го уништам – рече – ни заради тие дваесет.”
32. Најпосле рече: „Нека не се налути, Господ, ако уште еднаш проговорам – можеби ќе се најдат десет?” – Он рече: „Нема да ги искоренам ни заради оние десет.”
33. И Господ замина, откако престана да зборува со Авраама; а Авраам се врати во своето место.

19. Уништување на Содом. Лотовото спасување. Гревот на ќерките Лотови.

1. Оние два ангела стигнаа вечерта во Содом кога Лот седеше пред портата содомска. А кога ги виде Лот, стана да ги пресретне, и се поклони доземи.
2. И рече: „Господари мои, влезете во куќата на слугата Ваш, да преноќевате, и измијте си ги нозете Свои; па утре рано, кога ќе станете, одете си по Својот пат.” А тие рекоа: „Не, тука ќе ноќеваме на улица.”
3. Но тој настојуваше, и тие појдоа по него и влегоа во домот негов. И тој ги нагости, им испече лебови пресни, и јадеа.
4. И уште не беа легнеле, а граѓаните содомски се насобраа околу куќата, стари и млади, целиот народ од сите краишта на градот.
5. И го повикаа Лота и му рекоа: „Каде се луѓето, кои дојдоа да ноќеваат кај тебе? Изведи ги да бидеме со нив!”
6. Лот излезе пред нив до влезот, ја затвори вратата зад себе,
7. и им рече: „Браќа мои, немојте да правите зло!
8. Еве имам две ќерки, кои уште не биле со маж; ќе ги изведам кај вас, па правете со нив што ви е угодно; само на оние луѓе не правете им ништо, бидејќи се дојдени под покривот на мојот дом.”
9. А тие му рекоа: „Мавни се оттука! Си дошол ваму да живееш како придојден, па, и ќе ни судиш ли? Сега со тебе ќе постапиме уште полошо отколку со нив.” Па навалија силно на човекот, на Лота, и се доближија да ја кршат вратата.
10. Тогаш оние мажи ги протегнаа рацете свои надвор и го вовлекоа Лота кај себе, во куќата, и ја затворија вратата од куќата.
11. А луѓето, кои беа пред портата куќна, наеднаш ослепеа, од мал до голем, и не можеа да ја најдат вратата.
12. Тогаш оние мажи му рекоа на Лота: „Ако имаш зетови, синови или ќерки, или кој и да било свој во овој град сите нив изведи ги од ова место!
13. Зошто сакаме да го сотреме ова место, бидејќи повикот против нив е голем пред Господа, па нè испрати Господ нас да го уништиме.”
14. И излезе Лот, и им кажа на зетовите свои, на кои сакаше да им ги даде ќерките свои, и им рече: „Станете, одете си од ова место, зашто Господ сега ќе го сотре свој град!” Но на зетовите негови им се причини оти се шегува.
15. А кога зората зазори, навалија ангелите на Лота да побрза и му рекоа: „Стани, земи ја жената своја, и двете ќерки твои, кои се тука, за да не загинеш поради беззаконието на овој град!”
16. Но тој се двоумеше. Затоа ангелите го фатија за рака него, жената негова, и двете ќерки негови, оти Му беше жал на Господа, и ги изведоа, па ги оставија надвор од градот.
17. А кога ги изведоа надвор од градот, еден од нив рече: „Спасувај се и спаси ја душата своја; и не обѕрнувај се назад, не запирај никаде во оваа околина! Бегај на оној рид, за да не загинеш.”
18. А Лот рече: „Ти се молам, Господи!
19. Еве, слугата Твој најде милост пред Тебе, и милоста Твоја е голема, што ја направи спрема мене, оти ми го спаси животот; но јас не можам да се спасам на ридот, бидејќи ќе ме стигне злото и ќе загинам.
20. Ене, во оној град; доста е близу, да побегнам таму, а местото е мало; таму ќе се спасам, зашто е мал; па ќе останам жив, благодарејќи на Тебе.”
21. А Он му рече: „Еве, ќе те послушам и затоа нема да го уништам градот, за кој рече.
22. Бегај побрзо таму; оти не можам да направам ништо, додека не стигнеш онаму.” Заради ова оној град се нарече Сигор.
23. И кога сонцето огреа по земјата, Лот пристигна во Сигор.
24. Тогаш излеа Господ на Содом и на Гомор од небото дожд од сулфур и оган од Господа од небото.
25. И ги сосипа оние градови и целата околија, и сите жители во тие градови, и сите растенија земни.
26. Но жената Лотова, одејќи по него, погледна назад и се претвори во солен столб.
27. А уредента рано, откако стана, Авраам отиде на местото каде што беше стоел пред Господа;
28. и погледна на Содом и на Гомор и на целата околија и виде: и, ете, се креваше пламен од земјата како чад од печка.
29. Но додека Бог ги унуштуваше градовите во онаа околија, се сети Бог на Авраама, па го изведе Лота од пропаста кога ги сосипуваше Господ градовите, каде што живееше Лот.
30. А Лот излезе од Сигор, и се настани на оној рид со двете ќерки свои; се плашеше да живее во Сигор. Па се насели во пештера со двете ќерки свои.
31. А постарата ѝ рече на помладата: „Нашиот татко е стар, а нема човек во земјава да влезе при нас, како што е обичај по целата земја.
32. Ајде да му дадеме на таткото наш вино, за да се опие; па да легнеме со него, за да го зачуваме потомството на нашиот татко!”
33. И му дадоа вино на татка си во онаа ноќ; и влезе постарата и легна со таткото свој; а тој не сети ни кога легнала таа, ни кога станала.
34. А утредента ѝ рече постарата на помладата: „Ете, ноќеска бев со својот татко. Да го опиеме со ниво и вечерва: па влези и ти легни со него, за да му го запазиме потомството на таткото наш!”
35. И таа ноќ му дадоа на татка си вино; и влезе помладата и спа со него; а тој не узна ни кога таа легнала ни кога станала.
36. И обете ќерки Лотови зачнаа од таткото нивни.
37. И постарата роди син, и го нарече Моав, велејќи од татка ми е. Тој е прататко на Моавците до денес.
38. А и помладата роди син, и го нарече Амон, велејќи: „Син од мојот род.” Од него се Амонците до денешниов ден.

20. Авимелех ја зема Са«ра од Авраама и му ја враќа со подарок.

1. Авраам оттаму тргна на југ, и се настани меѓу Кадес и Сур; и живееше некое време во Герар како придојден.
2. Тогаш велеше Авраам за жената своја Са«ра, дека му е сестра, оти се плашеше да рече дека му е жена, за да не го убијат жителите градски заради неа. А царот герарски Авимелех испрати, и ја зеде Са«ра.
3. Но Бог дојде при Авимелех ноќе во сон, и му рече: „Ете, ќе умреш заради жената, која си ја зел, зашто таа има маж.”
4. А Авимелех не беше се допрел до неа, па рече: „Господи, зар ќе погубиш народ праведен?
5. Нели самиот ми рече – »Сестра ми è – а и таа самата рече »Брат ми è – а јас тоа го направив простосрдечно и со чисти раце.”
6. Тогаш му рече Бог во сонот: „Затоа те задржав да не грешиш пред Мене и не ти допуштив да се допреш до неа.
7. А сега врати му ја на човекот жената негова, зашто е пророк, и ќе се помоли за тебе, и ќе останеш жив. Ако не ја вратиш, знај дека ќе умреш и ти и сите твои.
8. Утредента рано стана Авимелех, и ги повика сите слуги свои, и им го кажа сето тоа да го чујат. И тие многу се уплашија.
9. Тогаш Авимелех го повика Авраама и му рече: „Што направи ти со нас? Што ти згрешив, па сакаше да навлечеш на мене и на царството мое голем грев? Ми го направи она, што никој не го прави.”
10. И уште му рече Авимелех на Авраама: „Што имаше на ум, кога го направи тоа?”
11. А Авраам одговори: „Си помислив дека во ова место нема страв Божји, па ќе ме убијат поради жената моја.
12. А всушност и ми е сестра: по татко, но не и по мајка: и се омажи за мене.
13. А кога ме изведе Господ од домот на мојот татко, јас ѝ реков: направи ми добро и кажи за мене, и во секое место каде што ќе дојдеме: »Брат ми è”
14. Тогаш Авимелех зеде овци, и говеда, и слуги, и слугинки, и му ги даде на Авраама, и му ја врати Са«ра, жената негова.
15. И му рече Авимелех на Авраама: „Еве, земјата моја е пред тебе; и каде што ти е угодно, насели се!”
16. А на Са«ра ѝ рече: „Еве, му дадов на твојот брат илјада сикли сребро: тоа нека ти биде во чест на твоето лице, превез пред очите на сите, кои се со тебе, и пред сите си оправдана.”
17. Авраам, пак, Му се помоли на Бога, и Бог ги исцели Авимелеха, и жената негова, и слугинките негови, и тие почнаа да раѓаат;
18. зашто Господ ги беше затворил сите утроби во домот на Авимелеха поради Са«ра, жената Авраамова.

21. Раѓањето на Исака. Истерување на Исмаила и неговата мајка. Авраамовиот завет со Авимелеха.

1. И Господ милостивно погледна на Са’ра, како што беше рекол, и ѝ направи Господ на Са’ра како што ѝ беше рекол.
2. Са’ра зачна и му роди на Авраама син во староста негова, во време кога што му беше рекол Господ.
3. И Авраам го нарече со името Исак, синот што му се роди, кој му го роди Са’ра.
4. И го обреза Авраам синот свој Исака во осмиот ден, како што му беше заповедал Господ.
5. Авраам имаше сто години кога му се роди синот Исак.
6. Са’ра, пак, рече: „Господ ми нанесе смеа; кој ќе чуе за мене, ќе ми се смее.”
7. И рече: „Кој би рекол дека Са’ра на Авраама ќе му дои деца? Но сепак му родив син во староста негова.”
8. Детето порасна и беше одбиено. А Авраам приреди голема гозба во оној ден кога го одбија Исака, синот негов.
9. Виде Са’ра дека синот на Агара Египтјанката, што му го роди таа на Авраама, се потсмева со нејзиниот син Исак.
10. па му рече на Авраама: „Истерај ја оваа робинка со синот нејзин, зашто синот на оваа робинка не бива да стане наследник со мојот син Исака!”
11. А тоа на Авраама му беше многу тешко, поради синот негов Исмаила.
12. Но Бог му рече на Авраама: „Нека не ти е криво заради детето и робинката! Сè што ќе ти рече Са’ра, послушај го гласот нејзин, зашто по Исака ќе се нарече потомството твое.
13. А и од синот на робинката ќе издигнам голем народ, зашто тој е семе твое.”
14. И Авраам стана утредента рано, зеде леб и мев со вода, и ѝ даде на Агара, ставајќи ѝ го тоа на грб, и детето, па ја отпушти. И таа тргна и се заскита по пустињата Вирсавија.
15. А кога снема вода во мевот, таа го остави детето под еден даб,
16. а самата отиде далеку, колку што со стрела може да се дофрли, и седна спроти него; зашто велеше: „Не можам да ја гледам смртта на моето дете.” И седејќи спроти него од далеку, кога го чу гласот на детето, почна гласно да плаче.
17. Но Бог го чу гласот на детето од местото каде што беше, и ангел Божји ѝ викна на Агара од небото и ѝ рече: „Што ти е, Агаро? Не плаши се, бидејќи Господ го чу гласот на детето оттаму, каде што е.
18. Стани, крени го детето и фати го за рака; оти од него ќе направам голем народ.”
19. И Бог ѝ ги отвори очите, и таа виде извор на жива вода; и отиде, па го наполни мевот со вода, и го напои детето.
20. А Бог беше со детето, и тоа порасна, и заживеа во пустињата, и стана стрелец со лак.
21. Тоа живееше во пустињата Фаран. И мајка му негова му зеде жена од земјата Египетска.
22. Во тоа време Авимелех, со Фихол, војводата негов, му рече на Авраама: „Бог е со тебе во сè што правиш.
23. А сега заколни ми се овде во Бога дека нема да ми напакостиш ни мене, ни на потомството мое, ниту на името мое; туку дека ќе постапуваш добро со мене и со земјата, во која си гостин, како што потапував јас со тебе.”
24. И рече Авраам: „Се заколнувам.”
25. Тогаш Авраам го прекори Авимелеха за изворите водни што ги зедоа слугите Авимелехови.
26. А Авимелех му рече: „Не знам кој го направи тоа; ниту ти ми кажа, ниту, пак, чув за тоа до денес.”
27. А Авраам зеде овци и говеда, и му ги даде на Авимелеха, и тие двајца склопија сојуз.
28. Потоа Авраам одвои седум јагниња од стадото.
29. А Авимелех му рече на Авраама: „Зошто се овие седум јагниња што ги одвои?”
30. Авраам, пак, одговори: „Прими ги од моја рака овие седум јагниња, за да ми бидат сведоштво дека јас сум го ископал оној кладенец.”
31. Затоа она место се нарече Вирсавија, бидејќи тука се заколнаа обајцата.
32. Откако склопија сојуз во Вирсавија, Авимелех со пријателот Охозат и Фихол, војводата негов, се кренаа и се вратија во земјата Филистејска.
33. И Авраам насади шумичка во Вирсавија, и таму го призва името на Господа, Вечниот Бог.
34. Авраам живееше во земјата Филистејска како придојден многу денови.

22. Жртвувањето на Исака. Потврдување на заветот. Нахоровите потомци.

1. По тие настани Бог, искушувајќи го Авраама, рече: „Аврааме!” А тој одговори: „Еве ме!”
2. Бог продолжи: „Земи го сега саканиот син твој Исака, па оди во земјата Морија, и принеси го таму како жртва сепаленица на една горичка што ќе ти ја покажам!”
3. И утредента рано, откако стана, Авраам го оседла ослето свое, зеде со себе двајца од слугите свои и Исака, синот свој; па, откако исцепи дрва за жртвата, се крена, појде и дојде на местото, за кое му рече Бог.
4. На третиот ден, кревајќи ги очите свои, Авраам го здогледа местото оддалеку.
5. И им рече Авраам на слугите свои: „Останете вие овде со ослето, а јас и детето ќе одиме онаму, па откога ќе се помолиме, ќе се вратиме кај вас.”
6. И зеде Авраам дрва за жртвата, му ги натовари на Исака, синот свој, а самиот тој зеде во свои раце огнило и нож; па отидоа обајцата заедно.
7. Тогаш му рече Исак на Авраама, таткото свој: „Татко!” А тој одговори: „Што е, синко!” И рече Исак: „Ете огнило и дрва, а каде е јагнето за жртва?”
8. А Авраам одовори: „Бог ќе си предвиди, синко, јагне за жртва.” И обајцата го продолжија патот заедно.
9. И стигнаа до местото, за кое му беше рекол Бог. Тука Авраам направи жртвеник, и кладе дрва на него, а откако го врза Исака, синот свој, го стави на жртвеникот врз дрвата.
10. Тогаш Авраам ја пружи раката своја и го зеде ножот да го заколе синот свој.
11. Но ангел Господен викна од небото, и рече: „Аврааме! Аврааме!” А тој одговори: „Еве ме!”
12. И ангелот продолжи: „Не кревај рака своја на детето, и не прави му ништо! Еве, сега знам, оти се плашиш од Бога штом не го пожали ни саканиот свој син заради Мене.”
13. И Авраам ги крена очите свои и погледа: а тоа – зад него овен, кој се беше сплеткал со роговите во гасталакот. И Авраам отиде, го зеде овенот и го принесе како жртва сепаленица место синот свој.
14. И го нарече Авраам ова место: „Господ ќе предвиди.” Затоа и денес се вели: „На горичката Господ се јави.”
15. А ангелот Господен повторно го викна од небото Авраама,
16. и рече: „Се колнам во Себе – вели Господ – кога така направи, и не го пожали саканиот свој син заради Мене.
17. Навистина, Јас ќе те благословам и преблагословам, и потомството твое ќе го умножам и преумножам како ѕвездите на небото и како +песокта на морскиот брег! А потомците твои ќе ги завладеат градовите на непријателите свои.
18. И ќе бидат благословени преку потомството твое сите народи на земјата, зашто го послуша гласот Мој.”
19. Тогаш Авраам се врати при слугите свои, и се кренаа, па се вратија заедно во Вирсавија. И се насели Авраам во Вирсавија.
20. По тие настани му јавија на Авраама: „Ете, и Мелха му роди синови на братот твој Нахор!”
21. Уз, неговиот првенец, брат му Вуз, и Камуила, таткото на Арамејците,
22. Хазада, Азава, Фалдеса, Елдафа и Ватуила.
23. А Ватуило ја роди Ревека. Овие осумте му ги роди Мелха на Нахора, братот на Авраама.
24. А неговата наложница, по име Ревма, ги роди овие: Тавека, Гама, Тохоса и Моха.

23. Са’рината смрт и нејзиното погребение.

1. Са’ра поживе сто и дваесет и седум години; тоа се годините на Са’риниот живот.
2. И умре Са’ра во градот Киријат – Арби, а тоа е Хеврон, во земјата Хананска. И дојде Авраам да ја изжали и да ја исплаче.
3. А кога стана Авраам пред покојницата своја, им рече на синовите Хетеови, велејќи:
4. „Странец сум и придојден при вас; дајте ми да имам гроб кај вас, сам да ја погребам покојницата своја.”
5. А синовите Хетеови му одговорија на Авраама, велејќи:
6. „Чуј нè, господару наш; ти си кнез Божји меѓу нас; во најдобриот гроб наш погреби ја покојницата своја; никој меѓу нас нема да ти го одбие гробот свој за да можеш да ја погребеш покојницата своја таму!”
7. Тогаш стана Авраам и му се поклони на народот од земјата на синовите Хетеови,
8. и им рече Авраам, велејќи: „Ако сакате да ја погребам покојницата своја пред очите мои, послушајте ме – речете му за мене на Ефрона, синот Саров.
9. Нека ми ја даде пештерата во Макпела, која е на крајот од нивата негова; за пари нека ми ја даде, колку што чини, за да имам гробноца меѓу вас!”
10. А Ефрон седеше меѓу синовите Хетеови. И му одговори Ефрон Хетеецот на Авраама, пред синовите Хетеови, и тоа гласно, да чујат сите, кои беа во советот од тој град, велејќи:
11. „Не, господару; послушај ме – нивата, и пештерата во неа, ти ја давам; пред синовите на народот мој ти ја подарувам, погреби ја покојницата твоја.”
12. А Авраам му се поклони на народот од таа земја,
13. и му рече на Ефрона гласно, пред сиот народ, велејќи: „Ако сакаш, почуј ме: ќе ти дадам колку што чини нивата, земи од мене, па тогаш ќе ја погребам покојницата своја таму.”
14. А Ефрон му одговори на Авраама и рече:
15. „Господару мој, чуј ме; земјата чини четиристотини сикли сребро; што е тоа за мене и за тебе? Затоа погреби ја покојницата твоја!”
16. И Авраам, откако го ислуша Ефрона, му го измери среброто, што го кажа тој пред синовите Хетеови, четиристотини сикли сребро, како што врвеше тогаш меѓу трговците.
17. И нивата Ефронова во Макпела спроти Мамре, нивата и во пределите наоколу,
18. станаа сопственост на Авраама пред синовите Хетеови, пред сите кои влегуваа во тој град.
19. Потоа ја погреба Авраам Са’ра, жената своја, во пештерата на нивата Макпела спроти Мамре, а тоа е Хеврон, во земјата Хананска.
20. Така Авраам ја придоби од синовите Хетеови нивата и пештерата во неа, за да има сопствена гробница.

24. Исак ја добива Ревека за жена.

1. А Авраам беше веќе стар и во години, Господ го беше благословил во сè.
2. И му рече Авраам на слугата свој, на најстариот во домот негов, кој стоеше над целиот негов имот: „Стави ја раката своја под бедрото мое
3. и ќе те заколнам во Господа Бога на небото и Бога на земјата, дека нема да земеш жена за синот мој од ќерките Хананејски, меѓу кои живеам,
4. туку дека ќе отидеш во земјата моја, каде што се родив, во родот мој, и ќе му доведеш жена на синот мој Исака оттаму.”
5. А слугата му рече: „Можно е девојката да не сака да појде со мене во оваа земја; ќе го одведам ли синот твој во земјата, од која си се иселил?”
6. А Авраам му рече: „Гледај да не го одведеш синот мој таму.
7. Господ, Бог на небесата и на земјата, Кој ме зеде од домот на таткото мој и од земјата, каде што сум роден, и Кој ми рече и ми се заколна, велејќи: »Тебе и на потомството твое ќе му ја дадам оваа земја«, Он ќе испрати ангел свој пред тебе, и ти ќе доведеш жена за синот мој оттаму.
8. Ако, пак, девојката не сака да појде со тебе во оваа земја, тогаш нека ти е проста клетвата моја; само синот мој не праќај го таму!”
9. И ја стави слугата раката своја под бедрото на Авраама, господарот негов, и му се заколна во тоа.
10. Потоа слугата зеде десет камили од камилите на господарот свој, зеде и од драгоценостите на господарот свој со себе, па кога стана, се упати во Месопотамија, во градот Нахоров.
11. И ги остави камилите надвор од градот, покрај изворот, приквечерина кога жените излегуваат да полнат вода.
12. И рече: „Господи, Боже на господарот мој Авраама, испрати ми ја денес во пресрет онаа, која ја барам, и направи му милост на господарот мој Авраама.
13. Еве, јас ќе стојам крај овој извор, и ќерките на градските жители ќе дојдат да налеат вода.
14. И на која девојка ќе ѝ речам – »Наведни ја стомната своја да пијам« – а таа ќе рече – »На, пиј, и камилите твои ќе ги напојам – додека се напивам,« неа си ја определил за слугата твој Исака; и по тоа ќе разберам дека си му направил милост на господарот мој Авраама.”
15. И додека тој уште зборуваше во себе, а ете Ревека, ќерката на Ватуила, синот на Мелха, жената на Нахора, чиј брат е Авраам, дојде со стомната на рамо.
16. А беше многу убава девојка, која човек уште не беше познала. Таа слезе при изворот, ја наполни стомната, па појде угоре.
17. Тогаш слугата излезе пред неа и рече: „Дај ми да се напијам малку вода од стомната твоја!”
18. А таа одговори: „Еве, пиј, господару.” И брзо ја спушти стомната на раката своја, и му даде да пие, чекајќи додека не се напие.
19. Па рече: „И на камилите твои ќе им налеам додека сите не се напијат.”
20. Па брзо ја истури стомната своја во поилото, и пак отрча до изворот да ја наполни, и им налеа на сите камили негови.
21. А човекот ја гледаше со восхит и молкум, но сакаше да узнае дали го благословил Господ патот негов или не.
22. А откако камилите се напоија, човекот изведи златни наушници, тешки поливина сикла, и две гривни за нејзините раце, од десет сикли злато.
23. Ја запраша и рече: „Чија ќерка си? Кажи ми, има ли во куќата на таткото твој место за преноќевање?”
24. А таа му одговори: „Јас сум ќерка на Ватуила, синот на Мелха, која му го роди на Нахора.”
25. И уште рече: „Има при нас многу слама и храна; а и место за ноќевање.”
26. Тогаш човекот се наведна и Му се поклони на Господа,
27. па рече: „Нека е благословен Господ Бог на господарот мој Авраама, Кој не го остави господарот мој без Своја милост и Својата правда спрема господарот мој. Господ ме доведе по прав пат во домот на братот од господарот мој.”
28. Девојката, пак, отрча и сето ова го кажа во домот на мајката своја.
29. А Ревека имаше брат, по име Лаван. Лаван побрза кон човекот крај изворот.
30. Откако ги беше видел наушниците и гривните на рацете од сестрата своја и чул кога сестра му Ревека рече – вака ми рече човекот – тогаш појде кај човекот; а тој стоеше со камилите при изворот.
31. И рече: „Ела ти, кој си благословен од Господа; зошто да стоиш надвор? Јас ја приготвив куќата; а има место и за камилите.”
32. Тогаш човекот влезе во куќата; му ги растоварија камилите, и им дадоа слама и сено – храна на камилите, а му донесоа и вода за нозете негови и за луѓето, кои беа со него.
33. И им поставија леб да јадат. Но тој рече: „Нема да јадам додека не кажам за што сум дојден.” И му рекоа: „Зборувај!”
34. Тогаш рече: „Јас сум слуга Авраамов.
35. Господ го благослови господарот мој многу, та стана голем; и му даде овци и говеда, сребро и злато, и слуги и слугинки, и камили и осли.
36. А Са«ра, жената на господарот мој, под старост му роди син на господарот мој, и тој му го даде целиот свој имот.
37. Мене, пак, ме заколна господарот мој, велејќи – »Немој да му доведеш на синот мој жена од ќерките Хананејски, меѓу кои живеам;
38. туку појди во домот на таткото мој и во родот мој, и земи жена за синот мој.«“
39. А јас му реков на господарот мој: „Можеби девојката не ќе сака да појде со мене!?”
40. А тој ми рече – „Господ, пред чие лице одев, ќе испрати ангел Свој со тебе, и ќе ти го покаже патот твој до целта и ти ќе земеш жена за синот мој од родот мој, од домот на таткото мој.
41. Тогаш ќе ти биде проста клетвата моја, кога ќе отидеш во родот мој; а ако не ти ја дадат, ќе бидеш ослободен од клетвата моја.”
42. И кога дојдов денес при изворот, реков: „Господи, Боже на господарот мој Авраама, ако си ме упатил на прав пат, по кој одам,
43. еве, јас ќе застанам крај изворот, и на девојката, која ќе дојде да налее вода, ќе ѝ речам – »Дај ми да се напијам малку вода од стомната твоја,« –
44. а таа ми одговори – »Еве ти пиј; и на камилите твои ќе им налеам – таа нека биде жена, која што Господ ја определил за слугата Свој Исака; и по ова ќе разберам дека си му направил милост на мојот господар Авраама.”
45. Јас уште не го изреков тоа во срцето свое, а Ревека дојде со стомната на рамо, и слегувајќи на изворот, налеа: а јас ѝ реков – Дај ми да се напијам.«
46. И таа брзо ја спушти стомната на раката свој и рече – »Еве, пиј ти; и камилите твои ќе ги напојам.« – Се напив, и камилите мои ги напои.”
47. Тогаш ја прашав и реков: – »Чија ќерка си?« А таа одговори: – «Јас сум ќерка на Ватуила, синот на Нахора, кого му го роди Мелха. Тогаш ѝ ги ставив наушниците и гривните на рацете нејзини.
48. Па се наведнав и Му се поклонив на Господа; и Го благословив Господа Бога на господарот мој Авраама, Кој ме поведе по правиот пат да ја земам ќерката од братот на господарот за неговиот син.
49. А сега кажете ми: „Ќе му направите ли милост и правда на господарот мој, или не? Ако, пак, не сакате, кажете ми, и јас ќе тргнам надесно или налево.”
50. А Лаван и Ватуило одговорија: „Од Господа дојде ова; ние не можеме да ти кажеме ни лошо, ни добро.
51. Ете, Ревека е пред тебе, земи ја, па оди, и нека му биде жена на синот од твојот господар, како што рекол Господ.”
52. А кога ги чу слугата Авраамов зборовите нивни, Му се поклини на Господа доземи.
53. Потоа слугата извади работи златни и сребрени, и облека, и ѝ ги даде на Ревека; а и на братот нејзин и на мајката нејзина им даде подароци.
54. Па јадеа и пиеја тој и луѓето, кои беа со него, и ноќеваа. А утредента кога станаа, тој рече: „Пуштете ме да се вратам при господарот мој!”
55. А братот нејзин и мајка ѝ рекоа: „Нека остане девојката кај нас макар уште десетина дена, па тогаш одете.”
56. Но тој им рече: „Не задржувајте ме кога Господ го благослови мојот пат; пуштете ме да си одам кај господарот мој!”
57. А тие рекоа: „Да ја викнеме девојката, и да ја прашаме, што ќе рече таа.”
58. И ја повикаа Ревека, па ѝ рекоа: „Сакаш ли да одиш со овој човек?” А таа одговори: „Сакам.”
59. И ја пуштија Ревека, сестрата своја, и слугинките нејзини, со слугата Авраамов и луѓето негови.
60. Ја благословија Ревека и ѝ рекоа: „Сестро наша, да се умножиш на илјади и илјади, и потомството твое да завладее во градовите над непријателите твои!”
61. И стана Ревека со слугинките свои, и се качија на камилите, и тргнаа со човекот. Така слугата ја зеде Ревека и си отиде.
62. А Исак беше дошол во Беер Лахај Рој, зашто живееше во јужниот крај.
63. Приквечер излезе Исак во полето да се прошета, па ги крена очите: а тоа – ете, камилите идат.
64. Ревека, откако ги подигна очите свои и го виде Исака, слезе од камилата
65. и го праша слугата: „Кој е оној човек, што преку полето ни доаѓа во пресрет?” А слугата одговори: „Тоа е господарот мој.” – Тогаш таа зеде превез, па се покри.
66. И му раскажа слугата на Исака сè што беше направил.
67. Тогаш Исак ја одведе Ревека во шаторот на Са«ра, мајката своја, и таа му стана жена, и му омиле.

25. Авраамовиот втор брак, смртта и погребението. Исмаиловото племе. Исав и Јаков. Исав го продава своето првенство.

1. А Авраам зеде втора жена, по име Хетура.
2. И таа му ги роди Зимрана, Јоксана, Медана, Мадијама, Јесвока и Соијена.
3. Јоксан ги роди Темана и Дедана. А Деданови синови беа Рагуил, Навдеил и Асурим, Летусим и Лаудим.
4. А синови Мадијамови: Ефа, Ефер, Ханох, Авид и Елдаг. Сите тие беа синови Хетурини.
5. А Авраам целиот свој имот му го даде на Исака.
6. На синовите, пак, од своите наложници им даде Авраам само подароци, и, уште додека беше жив, ги распрати на исток, во источниот крај – далеку од синот негов Исака.
7. А деновите на Авраамовиот живот, што го поживе, беа сто и седумдесет и пет години.
8. И откако ослабе, умре Авраам во добра старост, сит од животот, и се прибра во родот свој.
9. А го погребаа неговите синови, Исак и Исмаил, во пештерата Макпела, во нивата на Ефрона, синот на Хетеецот Сахар, а која се наоѓаше спроти Мамре;
10. во пештерата на нивата, што ја беше купил Авраам од синовите Хетеови, таму беше погребан Авраам со Са’ра, жената своја.
11. А по смртта Авраамова го благослови Бог Исака, синот негов. Исак живееше, пак, во Беер Лахај Рој.
12. Еве го родословот на Исмаила, синот Авраамов, кого му го роди на Авраама Агара Египтјанката, слугинката на Са’ра.
13. А ова се имињата на синовите Исмаилови, како што ги именуваа во родовите нивни: првенецот Исмаилов е Навајот, па Кидар, Навдеил и Масам,
14. потоа Масма, Дума и Маса,
15. Хадар, Теман, Јетур, Нафес и Кедма.
16. Тоа се синовите Исмаилови, и тоа се имињата според селиштата, шаторите и населбите нивни. Тоа се дванаесетте кнезови над племињата нивни.
17. А деновите на животот Исмаилов се сто триесет и седум години. Потоа ослабе и умре, и се прибра при својот род.
18. Неговите синови живееја од Евилат дури до Сур, источно од Египет, од каде што се оди во Асирија. Тие се населија спроти сите браќа свои.
19. А ова е родословот на Исака, синот Авраамов: Авраам го роди Исака;
20. А Исак имаше четириесет години кога се ожени со Ревека, ќерката на Арамеецот Ватуило од Месопотамија сириска, сестра на Арамеецот Лаван.
21. И Исак Му се помоли на Господа за жената своја, бидејќи таа беше неплодна; и Бог го чу, па Ревека, жената негова, зачна.
22. Но децата се удираа едно со друго во утробата нејзина, и таа рече: „Ако биде така, зошто ми е ова?” И отиде да Го праша Господа.
23. А Господ ѝ рече: „Две племиња има во утробата твоја, и два народа ќе излезат од тебе; едниот народ ќе биде посилен од другиот и поголемиот ќе му служи на помалиот.”
24. И дојде времето да роди, а ете – близнаци во утробата нејзина.
25. Излезе синот првенец црвен, целиот рунтав како руно; и му дадоа име Исав.
26. А потоа излезе брат му, држејќи го Исава со рака за петата; нему му ставија име Јаков. А Исак имеше шеесет години, кога ги роди овие Ревека.
27. И децата пораснаа: Исав стана вешт ловец и љубител на полето, а Јаков беше човек кроток и престојуваше во шаторите.
28. Исак го сакаше Исава, зашто многу му се свиѓаше ловот негов; а Ревека повеќе го сакаше Јакова.
29. Еднаш Јаков зготви јадење, а Исав дојде од полето уморен.
30. И му рече Исав на Јакова: „Дај ми да јадам од тоа црвеникаво, зошто сум уморен.” Оттаму се нарече Едом.
31. Но Јаков му рече на Исава: „Продај ми го денес првородството твое!”
32. А Исав одговори: „Еве, сакам да умрам, па што ќе ми е првородството?”
33. Но Јаков му рече: „Заколни ми се уште сега!” И тој му се заколна. Така Исав му го продаде своето првородство на Јакова.
34. И Јаков му даде на Исава леб и варена леќа, и тој јаде и пи, па стана и си отиде. Така Исав го презре првородството свое.

26. Ветувањето на Исака. Патување. Добри и лоши денови.

1. Но настана глад на земјата покрај оној што беше во Авраамовото време; и Исак отиде при +Авимелеха, царот Филистејски, во Герар.
2. И му се јави Господ и рече: „Не оди во Египет, туку живеј во земјата, кој ќе ти ја покажам.”
3. Настани се во таа замја и Јас ќе бидам со тебе, и ќе те благословам; зашто тебе и на потомството твое ќе ви ја дадам сета таа замја, и ќе ја потврдам клетвата, со која му се заколнав на Авраама, таткото твој;
4. и ќе го умножам потомството твое како ѕвездите на небото, и ќе му ја дадам на потомството твое сета таа замја и ќе се благословат преку потомството твое сите народи земни.
5. Бидејќи татко ти Авраам го послуша гласот Мој и се покоруваше на заповедите Мои, на законите Мои и на наредбите Мои.”
6. И остана Исак во Герар.
7. А луѓето во тоа место прашуваа за жената негова, а тој велеше – »сестра ми е« – оти се плашеше да каже – »Жена ми е« – за да не го убијат луѓето од тоа место заради Ревека, бидејќи таа беше убава.
8. Но откако мина многу време таму, се случи Авимелех, царот герарски, да погледа низ прозорец, и да го види Исака како се шегува со Ревека, жената своја.
9. И го викна Авимелех Исака и му рече: „Па, таа ти била жена; а зошто рече – »Сестра ми е?«“ – А Исак му одговори: „Оти помислив дека ќе загинам поради неа.”
10. Авимелех тогаш му рече: „Што ни направи? Лесно можеше да се случи некој од надвор да легне со твојата жена, и ќе нè воведеше во грев.”
11. И му заповеда Авимелех на сиот народ свој, велејќи: „Кој ќе се допре до овој човек или до жената негова, ќе загине!”
12. И Исак почна да сее во таа земја, и таа година доби стопати повеќе јачмен. Господ го благослови.
13. И човекот се издигна и стануваше сè поголем додека не стана многу богат.
14. И се здоби со многу овци и говеда и ниви, така што Филистејците почнаа да му завидуваат.
15. Па сите извори, што ги беа ископале татковите му слуги при животот на неговиот татко Авраама, Филистејците ги затрупаа со земја.
16. И Авимелех му рече на Исака: „Оди си од кај нас, зашто стана многу посилен од нас!”
17. Тогаш Исак си отиде оттаму, и ги распна шаторите свои во долината Герарска, и се насели таму.
18. И почна Исак да ги откопува изворите, што беа ископани од слугите на Авраама, таткото негов, а кои ги беа затрупале Филистејците по смртта на Авраама, таткото негов; и ги нарече со истите имиња, што им ги беше дал неговиот татко.
19. И копајќи, слугите Исакови во долината Герарска, најдоа извор со жива вода.
20. Па се скараа пастирите Герарски со пастирите Исакови, велејќи: „Водата е наша.” И му кладе име на тој извор Есек, зашто се скараа околу него.
21. Откако замина оттаму, Исак ископа друг извор, и околу него се скараа. Затоа него го нарече Ситна.
22. Тогаш се крена оттаму, и ископа нов извор, а околу него немаше караница; затоа го нарече Реховот, велејќи: „Оти Годпод ни даде простор за да се размножиме во оваа земја.”
23. А оттаму мина тој во Вирсавија.
24. И истата ноќ му се јави Бог, и му рече: „Јас сум Бог на Авраама, таткото твој. Не плаши се, зашто Јас сум со тебе, ќе те благословам и ќе го умножам потомството твое заради Авраама, таткото твој.”
25. И направи тој таму жртвеник, и Го призва името Господово. И таму го распна шаторот свој, а слугите Исакови ископаа извор таму, во долината Герарска.
26. Тогаш дојде при него Авимелех од Герар со Охозат, пријателот свој, и со Фихол, војводата свој.
27. А Исак им рече: „Зошто дојдовте при мене кога ме мразите и ме истеравте од кај вас?”
28. А тие одговорија: „Видовме дека Господ Бог е навистина со тебе, па рековме – да положиме меѓу тебе и нас клетва и да склучиме со тебе сојуз:
29. да не ни правиш зло, бидејќи и ние тебе не те допревме и ти правевме само добро, и те пуштивме да си одиш со мир; и ете, сега си благословен од Господа.”
30. Тогаш тој им приреди гозба; па јадеа и пиеја.
31. А уредента, откако станаа рано, се заколнаа еден на друг, и ги отпушти Исак, и тие отидоа од него со мир.
32. Истиот ден дојдоа слугите Исакови и му кажаа за изворот, што го ископаа, и му рекоа: „Најдовме вода.”
33. И тој го нарече Вирсавија и поради ова и се вика оној град Вирсавија и до ден денешен.
34. А кога имаше Исав четириесет години, се ожени со Јудита, ќерка на Хетеецот Веох, и со Васемата, ќерка на Хетеецот Елон.
35. А тие станаа тегоба за Исака и Ревека.

27. Јаков со измама добива благослов на првороден. Исав работи против својот брат.

1. Кога Исак остаре и му ослабе видот на очите, та не гледаше, го повика постариот син свој Исава, и му рече: „Сине мој!” А тој одговори: „Еве ме.”
2. И рече Исак: „Еве остарев и не го знам денот на смртта.
3. Земи ја сега спремата своја, лакот и стрелите, и излези в поле, и улови ми дивеч!
4. Па зготви ми јадење какво што сакам, и донеси ми да јадам, и да те благослови душата моја, пред да умрам.”
5. А Ревека чу што му рече Исак на синот свој Исава; и Исав отиде в поле да улови дивеч за својот татко.
6. Ревека, пак, му рече на Јакова, помалиот син свој, велејќи: “Ете, го чув татко ти, како разговараше со Исава, братот твој, и дека рече –
7. „Донеси ми дивеч и зготви ми јадење, да јадам, па да те благословам пред Господа, пред да умрам.”
8. Туку сега, синко мој, послушај ме што ќе ти речам:
9. „Оди при стадото и донеси оттаму две млади и добри јаганца; и јас ќе му зготвам јадење од нив, какво што сака;
10. а ти ќе му однесеш на татка ти, и тој ќе јаде, па ќе те благослови таткото твој дури е уште жив.”
11. А Јаков ѝ рече на Ревека, мајката своја: „Но Исав, братот мој, е рунтав, а јас сум човек гладок.
12. Може татко ми да ме попипа, па пред очите негови ќе станам измамник, и место благослов ќе навлечам врз себе проклетство.”
13. А мајка му одговори: „Проклетството твое, синко, нека падне на мене; само послушај ме, и оди, па донеси ми!”
14. Тогаш тој отиде, зеде и ѝ донесе на мајка си своја; а мајка му негова зготви јадење, какво што јадеше татко му.
15. Па потоа ја зеде Ревека најубавата облека на постариот син Исава, што беше кај неа дома, и го облече Јакова, помладиот нејзин син,
16. а рацете негови и голиот врат му го обложи со јарешки кожички.
17. И му го даде на Јакова, синот свој, в раце јадењето и лебот, што го беше зготвила.
18. А тој влезе при татка си и му рече: „Татко!” А тој одговори: “Еве ме! Кој си ти, синко?”
19. Јаков, пак, му рече на татка си: „Јас сум Исав, твојот првороден син; направив, како што ми рече; стани, седни и јади од ловот мој, па да ме благослови душата твоја.”
20. А Исак му рече на синот свој: „Кога толку бргу најде, синко мој?” А тој одговори: „Господ, твојот Бог, беше милостив.”
21. Тогаш му рече Исак на Јакова: „Дојди поблизу, синко мој, да те попипам и да видам дали си ти, синот мој Исав, или не!”
22. И пристапи Јаков до Исака, таткото свој, а тој го попипа, па рече: „Гласот е глас на Јакова, но рацете се раце Исавови.”
23. И не го позна, зашто рацете му беа како рацете на Исава, братот негов, рунтави. И го благослови,
24. и му рече: „Ти ли си синот мој Исав?” А тој одговори: „Јас сум.”
25. Тогаш рече: „Дај ми сега, синко, да јадам од ловот твој, па да те благослови душата моја.” И му даде и тој јаде; па му донесе и вино, и пи.
26. Потоа Исак, таткото негов, му рече: „Приближи се до мене и целивај ме, синко!”
27. И тој пристапи и го целива; Исак го почувствува мирисот од облеката негова, и го благослови, велејќи: „Еве, мирисот на синот мој е како мирис од полето, што го благословил Господ.
28. Бог нека ти даде роса небеска и родна земја: многу пченица и вино во изобилие!
29. Народи да ти слугуваат и кнезови да ти се клањаат! Да бидеш господар над братот свој и да ти се клањаат синовите на таткото твој! +Проклет да биде оној, што тебе те проколнува, а благословен – оној што тебе ќе те благословува!”
30. Па откако Исак го благослови Јакова, и Јаков отиде од Исака, таткото свој, во тој час дојде од лов Исав, братот негов.
31. И тој му зготви јадење и му однесе на татка си, и му рече: “Стани, татко, и јади од она што синот твој улови, за да ме благослови душата твоја!”
32. И Исак, таткото негов, му рече: „Кој си ти?” А тој рече: „Јас сум синот твој, првородениот Исав.”
33. Тогаш Исак премногу се возбуди и рече: „А кој беше оној, кој уловил лов и ми донесе од сè, и јас јадев, пред да дојдеш ти, и го благословив? Тој и ќе остане благословен.”
34. А кога ги чу Исав зборовите на таткото негов, извика на сиот глас и многу се нажали, па рече: „Благослови ме и мене, татко!”
35. А тој му одговори: „Дојде братот твој со измама, и го зеде твојот благослов,”
36. Исав, пак, рече: „Сигурно затоа му е името Јаков, еве веќе двапати ме истисна. +Првородството ми го зеде, а сега и благословот ми го зеде. И му рече – Исав на татка си: „Не остави ли благослов и за мене?”
37. И Исак одговори и му рече на Исава: „Него веќе го поставив за господар над тебе; и сите браќа негови ги определив да му бидат слуги; со жито и вино го обдарив; а што да направам сега, синко, со тебе?”
38. Но Исав му рече на татка си: „Зар само еден благослов има кај тебе, татко? Благослови ме и мене, татко!”. Бидејќи Исак молчеше, Исав извика на сиот глас и заплака.
39. Тогаш Исак, таткото негов, одговарајќи му рече: „Ете, домот твој ќе биде од плодна земја и од роса небеска одозгора.
40. Од мечот свој ќе живееш, и на брата ти ќе му служиш; но еднаш, кога ќе се побуниш, ќе го стресеш јаремот негов од вратот свој.”
41. Тогаш Исав го намрази Јакова поради благословот, со кој го беше благословил татко му; и си рече Исав во срцето свое: „Се наближуваат деновите на оплакувањето за таткото мој; тогаш ќе го убијам Јакова, братот мој.”
42. И ѝ кажаа на Ревека зборовите од Исава, постариот нејзин син, а таа испрати, па го повика Јакова, помалиот син нејзин, и му рече: „Братот твој Исав се заканува дека сака да те убие.
43. Затоа, синко, послушај ме сега: – Стани и бегај во Месопотамија кај Лавана, братот мој, во Харан,
44. и живеј при него некое време, додека му минат гневот и лутината на братот твој;
45. и додека тој не заборави што си му направил. А тогаш, јас ќе пратам, да те доведат оттаму. Зошто да останам без вас днајцата во еден ден?”
46. А на Исака Ревека му рече: „Ми омрзна животот поради ќерките хетејски. А ако земе Јаков жена од ќерките хетејски, тогаш зошто ми е животот?”

28. Бегање од Харан. Небески скали.

1. Затоа Исак го повика Јакова, го благослови, и му заповеда, велејќи: „Немој да земеш жена од ќерките хананејски!
2. Стани, па оди во Месопотамија, во домот на Ватуила, таткото на мајката твоја, и оттаму земи си жена, од ќерките на +Лавана, вујкото твој.
3. А мојот Бог, Кој е семоќен, нека те благослови, и нека те издигне и нека те умножи, та од тебе да настанат многи народи;
4. да ти го даде благословот на Авраама, мојот татко, тебе и на потомството твое со тебе, за да ја наследиш земјата, во која си придојден, а која Бог му ја даде на Авраама!”
5. Така Исак го испрати Јакова, и тој отиде во Месопотамија при Лавана, синот на Ватуила Арамеецот, кај братот на Ревека, мајката на Јакова и Исава.
6. Кога Исав виде како Исак го благослови Јакова и го испрати во Масопотамија арамејска, оттаму да се ожени, и како благословувајќи го, му заповеда: „Немој да се ожениш со некоја од ќерките хананејски”,
7. и дека Јаков го послуша таткото свој и мајката своја, и отиде во Месопотамија;
8. увиде Исав дека ќерките хананејски не му се по волја на Исака, таткото негов,
9. па затоа отиде кај Исмаила, и покрај жените свои ја зеде за жена Маелета, ќерката на Исмаила, синот Авраамов, сестра Навајотова.
10. Јаков, пак, ја напушти Вирсавија и отиде во Харан,
11. па најде едно место, и таму преноќева, бидејќи сонцето беше зашло. И зеде еден камен од тоа место, и си го кладе под главата, па заспа на тоа место.
12. И виде сон: ете, скала стои на земјата, а со врвот допира до небото, и Ангели Божји се качуваа по неа и слегуваа.
13. А ете, Господ стоеше на неа, Кој му рече: „Јас сум Господ Бог на таткото твој Авраама и Бог Исаков, не плаши се. Оваа земја, на која спиеш, тебе ќе ти ја дадам и на потомството твое;
14. а потомството твое ќе биде колку песокта на земјата; ти ќе се рашириш на запад и на исток, и на север и на југ, и сите племиња на земјата ќе се благословуваат со тебе и во +потомството твое.
15. И еве, Јас сум со тебе, и ќе те пазам секогаш каде и да појдеш, и ќе те вратам во оваа земја, и нема да те оставам сè додека не го извршам она што сум ти рекол.”
16. А кога се разбуди Јаков од сонот, си рече: „Сигурно е Господ на ова место; а јас не знаев!”
17. Се уплаши и рече: „Колку е страшно ова место! Не е друго, а е дом Божји, ова е вратата небеска!”
18. И стана Јаков утредента рано, го зеде каменот, што го беше ставил под глава, и го постави како спомен, па го прелеа со масло.
19. И тоа место Јаков го нарече Ветил, односно дом Божји; а порано името на овој град му беше Луз.
20. И се зарече Јаков, велејќи: „Ако Господ Бог биде со мене и ме запази на овој пат, по кој одам, и ако ми даде леб да јадам и облека да се облекувам,
21. и се вратам здрав во домот на таткото мој, и ми биде Господ Бог мој,
22. тогаш овој камен што го поставив за спомен ќе ми биде дом Божји. И од сè, што ќе ми дадеш, ќе Ти давам Тебе дел десетти.”

29. Јакововото служење кај Лавана и бракот.

1. Тогаш се крена Јаков и отиде во земјата на исток, кај Лавана, синот на Ватуила Арамеецот, братот на Ревека, мајката на Јакова и Исава.
2. Одеднаш забележа во полето извор; и ете три стада овци лежеа околу него, бидејќи на тој извор се поеја стада. Но голем камен имаше над отворот од изворот.
3. И се собираа таму сите стада, го иставаа каменот од отворот на изворот и ги напојуваа овците, а потоа пак го ставаа каменот над отворот од изворот на неговото место.
4. Јаков им рече: „Од каде сте вие, браќа?” Тие одговорија: „Од Харан сме.”
5. А тој им рече: „Го познавате ли Лавана, синот Нахоров?” Тие рекоа: „Го познаваме.”
6. Тој пак ги праша: „Здрав ли е?” Рекоа: „Здрав е, и еве Рахил, ќерката негова, иде со стадото.”
7. И тој рече: „Ете, уште е рано и не е време добитокот да се прибира. Напојте ги овците, па одете и пасете ги!”
8. А тие рекоа: „Не можеме, додека не се соберат сите стада, за да се истави каменот од отворот над изворот, па тогаш ќе ги напоиме овците.”
9. Додека тој уште зборуваше со нив, дојде Рахил со стадото од таткото нејзин, бидејќи таа ги пасеше овците.
10. А кога ја виде Јаков Рахил, ќерката Лаванова, братот на мајка си, и стадото на Лавана, братот на мајка си, пристапи Јаков и го истави каменот од отворото на изворот, и го напои стадото на вујка си Лавана.
11. И ја целива Јаков Рахил, па извика и заплака.
12. Потоа ѝ кажа на Рахил дека тој му е род на таткото нејзин и дека е син на Ревека, а таа оттрча, па го извести таткото свој.
13. А кога чу Лаван за Јакова, синот на неговата сестра, му излезе во пресрет, го прегрна и бакна, и го воведе во својот дом. А тој остана при него цел месец.
14. Лаван, пак, му рече: „Ти си навистина коска од моите коски и од мојата плот!” И тој остана при него цел месец.
15. Тогаш му рече Лаван на Јакова: „Зарем бесплатно ќе ми служиш оти си ми род? Кажи ми, која да ти биде платата?”
16. А Лаван имаше две ќерки: на постарата ѝ беше името Лија, а на помладата Рахил.
17. На Лија очите и беа болникави, а Рахил имаше убава става и убаво лице.
18. На Јакова му омиле Рахил, па рече: „Ќе ти служам седум години за Рахил, твојата помала ќерка.”
19. Тогаш Лаван рече: „Подобро тебе да ти ја дадам, отколку на друг; остани при мене!”
20. И отслужи Јаков за Рахил седум години, и тие му се причинија како неколку дена, зашто ја сакаше.
21. И му рече Јаков на Лавана: „Дај ми ја жената, зашто дојде времето да влезам при неа!”
22. И ги повика Лаван сите луѓе од тоа место и направи сведбена гозба.
23. А вечерта ја зеде Лаван Лија, ќерката своја, и ја воведе кај Јакова, и Јаков влезе при неа.
24. И Лаван ѝ ја даде Зелфа, слугинката своја, на Лија, ќерката своја, за да ѝ биде слугинка.
25. А кога настана утрото, се виде дека тоа била Лија, па му рече Јаков на Лавана: „Што ми направи? Нели за Рахил ти слугував? Зошто ме измами?”
26. А Лаван му рече: „Не бива во нашето место да се омажи помалата пред постарата.”
27. Помини оваа седмица со неа, па ќе ти ја дадам и другата, за која ќе ми слугуваш други седум години.”
28. И Јаков направи така, и помина со неа една седмица. Потоа му ја даде Лаван за жена Рахил, ќерката своја.
29. И ѝ ја даде Лаван слугинката своја Вала на Рахил, ќерката своја, за да ѝ биде слугинка.
30. Тогаш Јаков влезе при Рахил. И Рахил повеќе ја засака отколку Лија. И така му служеше на Лавана уште други седум години.
31. Кога виде Господ Бог, пак, дека Лија не е сакана, ѝ ја отвори утробата нејзина, а Рахил остана неплодна.
32. Лија зачна и му роди син на Јакова, и го нарече Рувим, велејќи: „Господ милостивно погледна на смирението мое, сега ќе ме засака мажот мој.”
33. И пак зачна, и роди син, па рече: „Господ чу дека не сум сакана, па ми го даде и овој.” И го нарече Симеон.
34. И одново зачна, пак роди син и рече: „Сега веќе ќе ми се наклони мажот мој, оти му родив три сина!” Затоа му стави име Левиј.
35. А кога пак зачна, и роди син, рече: „Сега ќе го восфалам Господа!” Затоа го нарече Јуда. И престана да раѓа.

30. Јакововиот благослов во деца и богатство.

1. Рахил, гледајќи дека не му раѓа деца на Јакова, ѝ позавиде на сестрата своја, па му рече на Јакова: „Дај ми деца, ако не – јас ќе умрам!”
2. А Јаков се налути на Рахил, и ѝ рече: „Зар јас сум тој, а не Бог, што не ти дал плод на утробата?”
3. И му рече Рахил на Јакова: „Ене ја слугинката моја Вала; влези при неа; нека ми роди таа в скут, па јас ќе имам деца од неа.”
4. И му ја даде Вала, слугинкака своја, за жена, и Јаков влезе при неа.
5. И Вала зачна, и му роди на Јакова син.
6. А Рахил рече: „Бог ми пресуди и го чу гласот мој, та ми даде син.” Затоа му стави име Дан.
7. И Вала, слугинката на Рахил, пак зачна, и му роди втор син на Јакова.
8. А Рахил рече: „Ми помага Бог. Жестоко се борев со сестрата моја, но победив.” И му кладе има Нефталим.
9. А Лија, гледајќи дека престана да раѓа, ја зеде слугинката своја Зелфа и му ја даде на Јакова за жена; и тој влезе при неа.
10. И зачна Залфа, слугинката на Лија, и му роди на Јакова син;
11. Тогаш Лија рече: „Дојде честа моја.” Па го нарече Гад.
12. И пак зачна Зелфа, слугинката Лиина, и му роди на Јакова и втор син.
13. И рече Лија: „Блазе мене, зашто блажена ќе ме наречуваат жените!” Затоа му стави име Асир.
14. А кога се жнееше пченицата, излезе Рувим во полето и најде мандрагори, па ѝ ги донесе на Лија, мајката своја. А Рахил ѝ рече на Лија, сестрата своја; „Дај ми од мандрагорите на синот твој!”
15. Лија, пак, рече: „Малку ли ти беше што ми го зеде мажот? Сакаш да ми земеш и од мандрагорите на синот мој? Рахил ѝ одговори: „Тогаш нека легне ноќеска со тебе за мандрагорите од синот твој.”
16. И вечерта, кога Јаков се враќаше од полето, му излезе Лија во пресрет и рече: „Влези при мене, зашто те откупив за мандрагорите од синот мој!” И легна тој со неа таа ноќ.
17. А Бог ја послуша Лија, и таа зачна, па му го роди на Јакова петтиот син.
18. И рече Лија: „Бог ми даде награда, затоа што му ја дадов слугинката своја на мажот мој.” И му даде име Исхар, што значи награда.
19. И пак зачна Лија, и му го роди на Јакова шестиот син.
20. И рече Лија: „Бог ме награди со убав дар, па можеби сега ќе ме засака мажот мој, бидејќи му родив шест синови.” Затоа го нарече Завулон.
21. Потоа роди ќерка и ѝ стави име Дина.
22. Но Бог си спомна и за Рахил. И ја услиша Бог, па ја отвори утробата нејзина.
23. Таа зачна и му роди на Јакова син, па рече Рахил: „Бог го отстрани од мене срамот мој.”
24. И му даде име Јосиф, велејќи: „Бог ќе ми даде и друг син.”
25. А кога Рахил го роди Јосифа, му рече Јаков на Лавана: „Пушти ме и ќе си одам во моето место и во својата земја.
26. Дај ми ги жените мои, и децата мои, за кои ти служев, и да си одам; а ти знаеш како ти служев.”
27. Лаван му рече: „Немој, ако сум нашол милост пред тебе. Гледам дека Бог ме благослови поради тебе.”
28. И уште рече: „Барај плата, колку што сакаш, и јас ќе ти дадам.”
29. А Јаков му одговори: „Ти знаеш како ти служев и колку многу ти се зголеми добитокот со мене;
30. оти малку беше она, што го имаше, додека не дојдов јас; но многу се намножи, бидејќи Господ Бог те благослови кога дојдов јас. Па кога и јас за себе така куќа ќе куќам?”
31. И му рече Лаван: „Што бараш да ти дадам?” А Јаков одговори: „Не треба ништо да ми дадеш. Но направи онака како што ќе ти кажам, а јас, пак, ќе го пазам стадото твое и понатаму.
32. Ќе го обиколам денес целото стадо твое и оддели секоја шарена овца и секоја црна и секоја шарена и пружеста коза. И тоа нека биде платата моја!”
33. Така после ќе ми посведочи справедливоста моја пред тебе кога ќе дојдеш да ја провериш наградата моја: ако се најде тогаш меѓу моите овци која не е црна или шарена, и меѓу козите мои, која не е шарена или пружеста, значи крадена е.”
34. Лаван му рече: „Нека биде, како што рече!”
35. И ги оддели Лаван истиот ден јарците пружести и шарени и сите кози црвеникави и шарени – секоја на која имаше нешто бело и сите црни овци, па им ги предаде на синовите свои.
36. И определи растојание од три дена одење меѓу себе и Јакова. А Јаков го пасеше другиот ситен добиток на Лавана.
37. И зеде Јаков зелени прачки тополови, бадемови и јаворови, па изрежа Јаков пруги, откако ја извади кората до беликата,
38. и ги стави така изрезаните прачки во коритата од поилата, каде што доаѓаа овците да пијат, а бидејќи стоката зачнуваше, кога доаѓаше на вода,
39. овците, гледајќи во прачките зачнуваа, па се раѓаа овци белузлави, дамкичави и шарени.
40. И Јаков ги одделуваше и овците, и им ги свртуваше главите кон шареното и сето црно стадо на Лавана; а своето стадо го одделуваше и не го мешаше со стадото Лаваново.
41. И секогаш кога зачнуваше силниот добиток, Јаков ги ставаше прачките во поилата пред очите на добитокот, за да се пари гледајќи во прачките.
42. А кога се пареше слабиот добиток, тогаш не ги ставаше. И го оставаше слабиот за Лавана, а силниот – за Јакова.
43. И така тој човек се збогати многу, многу, та имаше многу ситен добиток и крупен, слугинки и слуги и камили и осли.

31. Јакововото бегање со своите. Мирење со Лавана.

1. Во тоа време чу Јаков дека синовите Лаванови зборуваат: „Јаков зеде сè, што беше на нашиот татко, и од она што беше на нашиот татко, го доби тоа цело богатство.
2. И виде Јаков дека лицето на Лавана не е спрема него како вчера и завчера.
3. И му рече Господ на Јакова: „Врати се во земјата на таткото свој и во родот свој; и Јас ќе бидам со тебе!”
4. Тогаш испрати Јаков, и ги повикаа Рахил и Лија од полето, каде што беше стадото,
5. и им рече: „Гледам дека лицето на вашиот татко не е спрема мене како вчера и завчера; но Бог на таткото мој беше со мене.
6. Вие самите знаете дека на вашиот татко му служев со сета своја сила,
7. а таткото ваш ме лажеше и десетпати ми ја мени платата, но Бог не му дозволи да ми направи зло.
8. Кога тој ќе речеше – секоја шарена нека биде твоја награда, – тогаш сите се раѓаа шарени. А кога ќе речеше – секоја пружеста да ти биде плата – тогаше сите се раѓаа пружести.
9. Така Бог го одзеде добитокот од вашиот татко и ми го даде мене.
10. Еднаш, кога се пареше доботокот, ги кренав очите мои и видов сон, а тоа – овните и јарците што скокаа на овците и козите беа пружести, наместа бели и шарени.
11. И ангел Божји ми рече во сонот: „Јакове!” А јас одговорив: „Еве ме!”
12. А тој рече: „Крени ги очите твои и погледај, овните и јарците што скокаат на овците и козите, се пружести, со бели дамки и шарени; оти гледам сè што ти прави Лаван.
13. Јас сум Бог, Кој ти се јави во Ветил, каде што го прели каменот и ми направи таму завет; стани сега и оди си од оваа земја, и врати се во родниот крај и ќе бидам со тебе.”
14. Тогаш одговорија Рахил и Лија, и му рекоа: „Дали имаме уште некаков дел од наследството во домот од таткото наш?
15. Зарем не нè сметаше како туѓинки? Тој нè продаде и го изеде нашето сребро.
16. Сето ова богатство и слава, што му ги зеде Бог на таткото наш, ќе биде наше и на нашите деца. Затоа сега прави онака како што ти рекол Бог.”
17. И се крена Јаков, па ги качи децата свои и жените свои на камили;
18. и го зеде со себе сиот свој добиток, и целото свое богатство, што го беше придобил во Месопотамија, за да појде кај Исака, таткото негов, во земјата Хананска.
19. А Лаван беше отишол да ги стриже овците свои; тогаш Рахил му ги украде идолите на таткото свој.
20. И Јаков затаи од Лавана Арамеецот, не јавувајќи му дека ќе си оди.
21. И си замина тој со целото богатство свое, и се крена и премина преку реката, па се упати кон гората Галад.
22. На третиот ден му јавија на Лавана Арамеецот дека Јаков побегнал.
23. И ги зеде со себе синовите и браќата свои, па тргна по него во потера, и по седум дена го стигна во гората Галад.
24. Но Бог му дојде на Лавана Арамеецот ноќе во сон, и му рече: „Пази се, не зборувај му на Јакова лошо!”
25. И го настигна Лаван Јакова; а Јаков ги беше распнал шаторите свои во гората. А и Лаван исто така ги распна со сродниците свои во гората Галад.
26. И Лаван му рече на Јакова: „Што направи? Зошто ме излага и ги одведе ќерките мои, како со оружје грабнати?
27. Зошто тајно избега и скришум отиде од мене? Ако ми кажеше, јас ќе те испратев со веселба и со песни, со тимпани и гусли?
28. Ти не ме удостои дури ни да ги бакнам внуците мои и ќерките мои? Постапи навистина неразумно.
29. Сега можам да постапам лошо со тебе. Но Бог на вашиот татко ми рече ноќеска, велејќи: – »Пази се, на Јакова не зборувај му лошо.«
30. Оди си, значи, кога толку си се зажелел да се најдеше во куќата таткова – но зошто ги украде идолите мои?”
31. А Јаков му одговори на Лавана и рече: „Се плашев, оти помислив дека насила ќе ми ги грабнеш ќерките свои од мене, и сè мое.”
32. И рече Јаков: „Кај кого ќе ги најдеш идолите твои, тој нека не живее повеќе; пред нашите сродници барај го она, што е твое кај мене.” Но тој ништо не најде кај него, а Јаков, пак, не знаеше дека Рахил, жената негова, ги украла.
33. И влезе Лаван и ги пребара во шаторот на Јакова и во шаторот Лиин и во шаторот на двете робинки, и не ги најде. Па, откако излезе од шаторот на Лија, влезе во шаторот на Рахил.
34. А Рахил беше ги зела идолите и ги сокрила под седлото на една од камилите и беше седнала на нив.
35. А таа му рече на таткото свој: „Немој да се налутиш, господару мој, што не можам да станам пред тебе, оти го имам она што е кај жените обично. И ги бараше Лаван по целиот шатор, но не ги најде идолите свои.
36. И Јаков се налути, па се скара со Лавана и, велејќи, му рече: „Што сум направил, што сум згрешил, па толку жестоко ме гониш?
37. Ги пребара сите работи мои, и што најде од куќата твоја? Покажи овде пред моите и пред твоите сродници, и тие нека пресудат меѓу нас двајцата.
38. Еве, дваесет години бев кај тебе: овците твои и козите твои не се јаловеа; а овни од твоето стадо не јадев.
39. Што ќе заколеа ѕверовите, не ти го носев, сам го надоместував; од мене го бараше она, што ќе беше загубено дење или ноќе.
40. Дење ме изнуруваше горештината, а ноќе мрзнев; и сонот ми бегаше од очите.
41. Такви ми беа дваесетте години во твојата куќа. Ти служев четиринаесет години за двете ќерки твои и шест години за овците твои, и платата ми ја измени десетпати.
42. Да не беше со мене Бог на мојот татко, Бог Авраамов, и стравот од Исака со мене, ти секако би ме отпуштил празен. Но Бог ја виде мојата неволја и трудот на рацете мои, па те прекори вчера.”
43. А Лаван му одговори на Јакова и рече: „Ќерките се мои ќерки; децата се мои деца, добитокот е мој добиток и, сè што гледаш, сè е мое и на ќерките мои; па можам ли нешто да им направем ним и на децата што ги родија тие?
44. Туку ајде да склучиме сојуз јас и ти, и тоа нека биде сведоштво меѓу мене и тебе!” А Јаков му рече: „Никого нема со нас. Бог е сведок меѓу мене и тебе.”
45. Тогаш Јаков зеде камен и го постави за спомен.
46. И им рече Јаков на сродниците свои: „Соберете камења!” И Насобраа камења и ги нафрлија на куп, и јадеа таму на купот. Му рече Лаван: „Оваа грамада денес сведочи меѓу мене и тебе.”
47. Лаван го нарече купот Јегар – Сахадут, односно грамада сведоштво. А Јаков го нарече Галад, т.е. грамада сведок.
48. И му рече Јаков на Лавана: „Овој куп и овој камен што го поставив меѓу мене и тебе ќе сведочи пред мене и тебе и затоа се нарече со името Галад.”
49. А се нарече и Миспа, оти Лаван рече: „Нека гледа Бог на мене и на тебе, откако ќе се разделиме еден од друг.
50. Ако постапуваш со ќерките мои лошо или ако земаш други жени покрај ќерките мои, тоа, иако нема човек да биде меѓу нас да гледа, ете, Бог е сведок меѓу мене и тебе.”
51. И уште му рече Лаван на Јакова: „Еве го овој куп, еве го овој споменик, што го поставив меѓу тебе и мене;
52. овој спомени нека биде сведок дека ниту јас нема да мина преку овој куп кај тебе, ниту ти кај мене ќе минеш преку овој куп и преку овој споменик за лошо.
53. Бог Авраамов и Бог Нахоров, нека суди меѓу нас!” И Јаков се заколна во – +стравот на неговиот татко Исака.
54. Тогаш Јаков закла жртва во гората, и ги повика сродниците свои; и тие јадеа, пиеја и ноќеваа во гората.
55. А утрина стана Лаван, и ги бакна внучињата и ќерките свои, и ги благослови; па се врати Лаван и отиде во своето место.

32. Средбата на Јакова со ангели. Неговиот страв од Исава. Молитва и борба. Името Израил.

1. И Јаков тргна по својот пат и виде војска Божја спроти него; и го сретнаа ангели Божји.
2. А кога ги виде, Јаков рече: „Ова е Божја војска.” И затоа местото го нарече Маханаим.
3. И прати Јаков пред себе гласници кај Исава, братот негов, во земјата Сеир, во крајот Едомски.
4. Па им заповеда и рече: „Вака речете му на господарот мој Исава: – »Еве што вели слугата твој Јаков: бев при Лавана и досега се задржав таму;
5. а имам волови, осли и ситен добиток, слуги и слугинки; затоа испратив да го известат господарот мој Исава; не би ли нашол слугата твој милост пред тебе?«“
6. И се вратија гласниците кај Јакова и му рекоа: „Отидовме при братот твој Исав, и ете тој ти доаѓа во пресрет со четиристотини души.”
7. А Јаков се уплши многу и се загрижи; па ги раздели во две групи своите луѓе што беа со него, и овците, и воловите, и камилите.
8. И рече Јаков: „Ако Исав удри на едната група и ја разбие, можеби втората ќе се спаси.”
9. И пак рече Јаков: „Боже на таткото мој Авраама, Боже на таткото мој Исака, Господи Боже, Ти, Кој ми рече – »Врати се во земјата каде што си роден, и Јас ќе ти бидам добротвор!« –
10. Не сум заслужил толкава милост и толкава вера што му ја направи на слугата Твој; зашто само со стап го минав овој Јордан, а сега сум господар на два табора.
11. Спаси ме од рацете на братот мој, од рацете Исавови, оти се плашам од него да не би, кога ќе дојде да ме убие мене, да ги убие и мајките и децата.
12. А Ти рече – »Навистина Јас ќе ти бидам добротвор, и ќе направам потомството твое да биде како песокта морска, кое од множество не ќе може да се изброи.«
13. И преноќева таму таа ноќ, и зеде од сè она што му беше при рака, па му испрати дарови на својот брат Исава:
14. двесте кози со двесте јарци, двесте овци со двесте овни,
15. триесет камили родилки со камилчиња, четириесет крави и десет јуниња, дваесет ослици и десет осли.
16. И им ги предаде на слугите свои, секое стадо посебно. Па им рече на слугите свои: „Врвете пред мене и оставајте доволно растојание меѓу едното стадо и другото!”
17. И му заповеда на првиот, велејќи: „Ако те сретне Исав, братот мој, и те праша, велејќи: – »Чиј си?« – и – »Каде одиш?« – и – «Чие е тоа што го тераш пред тебе?«
18. А ти кажи – »На слугата твој Јакова, а ова му го испраќа како дар на господарот свој Исава, и ете, и самиот доаѓа по нас.«
19. Што му заповеда на првиот, така направи и на вториот и на третиот и на сите што одеа по стадата, и рече: „Така кажете му на Исава, кога ќе го сретнете.”
20. И уште рече: „Ете, Јаков слугата твој, доаѓа по нас.” Оти си велеше; „Ќе го ублажам со даровите што одат пред мене, па ќе му го видам тогаш лицето; можеби, и ќе ме прими.”
21. Така даровите тргнаа пред него, а тој преноќева таа ноќ кај таборот свој.
22. И ноќта стана, па откако ги зеде обете жени свои и двете робинки и единаесетте синови свои, го премина потокот Јавок.
23. А откако нив ги зеде и ги преведе преку потокот, пренесе и сè друго што имаше.
24. А кога остана Јаков сам, тогаш некој се бореше со него до зори.
25. И кога виде дека не може да го совлада, се допре до бедрото, така што на Јакова му се измести колкот од зглобот додека се бореше со Него.
26. Па тогаш рече: „Пушти Ме веќе, зора е!” Но Јаков одговори: “Нема да Те пуштам, додека не ме благословиш.”
27. И му рече: „Како се викаш?” А тој одговори „Јаков”.
28. Тогаш му рече: „Отсега името нема да ти биде Јаков, туку Израил ќе е името твое; зашто храбро се бореше и со Бога, па и со луѓето силен ќе бидеш.”
29. А Јаков праша и рече: „Кажи ми го името Твое!” А Он одговори: „Зошто прашуваш за името Мое, кое е чудно?” И го благослови таму.
30. И Јаков го нарече она место со името Фануил, зашто, рече; „Бога го видов лице в лице, и душата моја се спаси.”
31. А сонцето беше изгреало кога го мина Фануил, и накривнуваше поради колкот.
32. Затоа синовите Израилеви не ја јадат жилата кај зглобот од бедрото се до денешен ден, бидејќи зглобот на бедрото од Јакова му беше исчашен во тетивата.

33. Измирување на Јакова со Исава. Јаков се населува во Сихем.

1. И погледа Јаков со очите свои, па виде, ете Исав, братот негов доаѓа, и со него четиристотини луѓе. И ги раздели децата на Лија, и на Рахил и на двете слугинки.
2. И ги постави слугинките со нивните деца напред, а Лија и нејзините деца зад нив; додека Рахил со Јосифа беа последни.
3. А самиот тој излезе прв пред нив и седумпати се поклони доземи, додека не дојде до братот свој.
4. Исав истрча пред него и го прегрна, па му се обеси околу вратот и го бакна, и обајцата заплакаа.
5. Исав, пак, кревајќи ги очите, ги виде жените и децата, па рече: „Кои ти се овие?” А Јаков одговори: „Деца, со кои Бог го помилува слугата твој.”
6. Тогаш пристапија слугинките со децата свои, и се поклонија.
7. Потоа пристапи Лија и децата нејзини, и се поклонија; а најпосле пристапија Јосиф и Рахил, и се поклонија.
8. А Исав рече: „Зошто ти е сите оние луѓе, што ги сретнав?” Јаков одговори: „Да најдам милост пред очите на господарот мој.”
9. Исав, пак, рече: „Има, брате, при мене доста; нека ти остане табе она што е твое.”
10. Но Јаков рече: „Ако најдов милост пред очите твои, прими го дарот од мојата рака, зашто кога го видов лицето твое дека убаво ме пречекува, како да бев го видел лицето Божјо.
11. Прими го дарот мој, што го донесов; бидејќи изобилно ме обдари Бог, и имам сè.” И навали на него и тој го прими.
12. Потоа рече Исав: „Ајде да одиме, ќе појдам и јас со тебе.”
13. Но Јаков му рече: „Знае господарот мој дека овие деца се мали, а имам овци и крави доилки, па, ако ги подгонам само еден ден побрзо, ќе ми изгине сето стадо.
14. Туку нека тргне господарот мој пред слугата негов, а јас ќе одам полека, колку што можат децата и добитокот пред мене, и ќе дојдам кај господарот мој во Сеир.”
15. Исав рече: „Ќе ти оставам неколку луѓе, што се со мене.” Јаков одговори: „Зошто? Доволно е само да најдам милост пред господарот мој.”
16. И така Исав се врати истиот ден по својот пат во Сеир.
17. А Јаков отиде и таму си направи дом, а за добитокот свој направи трла. Затоа тоа место го нарече Сокот.
18. Потоа Јаков дојде во Сихем, град во земјата Хананска, откако се врати од Месопотамија, и се насели спроти градот.
19. И купи парче земја, каде што го распна шаторот свој, од Емор, таткото Сихемов, за сто ковани пари.
20. И таму подигна жртвеник, и го призва Бога Израилев.

34. Дина и Сехем. Колеж во Сихем.

1. Дина, ќерката на Лија, која му ја роди на Јакова, излезе за да ги види девојките во тој крај.
2. Но ја виде Сихем, синот на Емореецот, кнез на таа земја, ја зеде и спа со неа, и ја осрамоти.
3. И му се припи срцето негово за Дина, ќерката на Јакова, и тој ја засака девојката, и гледаше да ја придобие.
4. И му рече Сихем на Емора, таткото свој, велејќи: „Ожени ме со онаа девојка!”
5. А Јаков чу дека синот Еморов ја осрамотил Дина, ќерката негова; но, бидејќи синовите негови беа в поле со добитокот негов, Јаков замолча додека не дојдат тие.
6. Тогаш Емор, таткото Сихемов, отиде кај Јакова да поразговара со него.
7. А кога дојдоа синовите на Јакова од полето и слушнаа што станало, силно се нажалостија и огорчија многу, зашто тој му нанел срам на Израилот, преспивајќи со ќерката на Јакова, што не требаше да го направи.
8. А Емор им рече, велејќи: „Синот мој Сихем од срце ја засака вашата ќерка. Дајте му ја за жена!
9. И посватете се со нас; ќерките ваши мажете ги за нас и со ќерките наши женете се.
10. Па живејте со нас, и земјата е пред вас; населувајте ја, движете се слободно и создавајте свои имоти.”
11. А Сихем му рече на таткото на девојката и на браќата нејзини: „Само да најдам милост пред очите ваши, и ќе ви дадам сè што ќе ми кажете.
12. Побарајте најголем откуп и дарови: јас ќе ви дадам сè, што и да ми кажете; само дајте ми ја момата за жена.”
13. А синовите на Јакова му одговорија на Сихема, и на таткото негов, неискрено. А така одговорија, бидејќи беше ја осрамотил Дина, сестрата нивна.
14. И им рекоа: „Не можеме тоа да го направиме, да ја дадеме сестрата наша за човек необразан, зашто тоа е срамно за нас.
15. Но ќе се согласиме со вас и ќе се населиме кај вас, само ако сакате да се изедначите со нас и да ги обрежете сите ваши машки.
16. Тогаш ќе ги мажиме нашите ќерки за вас и ќе се жениме со вашите ќерки, ќе се населиме кај вас и ќе станеме еден народ.
17. А ако не нè послушате да се обрежете, ние ќе ја земеме нашата ќерка и ќе си отидеме.”
18. И по волја им беа зборовите нивни на Емора и на Сихема, неговиот син.
19. И момчето, не двоумејќи се, го направи тоа веднаш, бидејќи многу ја засака ќерката на Јакова. А тој беше најпочитуван меѓу своите во домот на неговиот татко.
20. И застана Емор и син му Сихем пред портите од нивниот град, и им рекоа на жителите од својот град, велејќи:
21. „Овие луѓе се мирни, сакаат да се населат во оваа земја и слободно да се движат по неа; а еве – земја има и за нив. Па нека ги земаме нивните ќерки за жени, а и нашите да им го даваме ним.
22. Но се согласуваат со нас така да живеат и да станеме еден народ, само ако сите машки меѓу нас се обрежат, како што се тие обрезани.
23. Нивните стада и нивниот имот и сиот нивни добиток нема ли да бидат и наши? Само да се согласиме со нив, и тие ќе останат со нас.”
24. И сите што излегуваа од портите на градот нивни го послушаа Емора и Сихема, синот негов; и се обрезаа сите машки.
25. А на третиот ден, додека тие уште беа во болки, двајцата синови Јаковови, Симеон и Левиј, браќата на Дина, го зедоа секој својот меч и слободно влегоа во градот и ги изубија сите машки.
26. Го погубија и Емора, и синот негов Сихем, со остар меч, и, откако ја зедоа Дина од домот на Сихема, си отидоа.
27. Тогаш дојдоа синовите на Јакова кај убиените, и го ограбија градот, зашто во него беше осрамотена сестрата нивна.
28. И ги зедоа овците нивни, и добитокот нивни, и ослите нивни, сè што беше во градот и сè што имаше во полето.
29. И сето богатство нивно, и децата и жените нивни ги пленија, и ограбија сè, што имаше во градот и во куќите.
30. Тогаш Јаков им рече на Симеона и на Левиј: „Ме смутивте и ме омразивте кај народот од оваа земја, кај Хананејците и Ферезејците. Јас имам малку луѓе; тие ќе се соберат против мене, ќе ме убијат, та ќе бидам истребен јас и домот мој.”
31. А тие рекоа: „Зар со сестрата наша да постапуваат како со блудница?”

35. Јаков во Ветил. Смртта на Рахил и на Јакова. Јакововите синови.

1. И му рече Бог на Јакова: „Стани, оди горе во Ветил и живеј таму; и направи таму жртвеник на Бога, +Кој ти се јави, кога бегаше од лицето на Исава, братот твој.
2. Тогаш Јаков им рече на своите домашни и на сите, кои беа со него: „Исфрлете ги идолите, што се кај вас, па исчистете се и преоблечете се.
3. Да се кренеме и да отидеме во Ветил; таму ќе направам жртвеник на Бога, Кој ме чу во денот на неволјата моја, и беше со мене и ме спаси на патот, по кој одев.”
4. И му ги дадоа на Јакова сите идоли, што беа во нивни раце, и обетките, – што ги имаа на ушите; и ги закопа Јаков под дабот кај Сихем; ги остави непознати до денешен ден.
5. Потоа отиде Израил. А страв Божји ги беше спопаднал околните градови, та не се кренаа во потера по синовите Израилеви.
6. И Јаков дојде во Луз, во земјата Хананска, а тоа е Ветил, тој сам и луѓето што беа со него,
7. и направи таму жртвеник, и го нарече тоа место: Ел-Ветил, зашто таму му се беше јавил Бог, кога бегаше од лицето на Исава, својот брат.
8. Тогаш умре Девора, доилката на Ревека, и ја погребаа подолу од Ветил, под дабот, кого Јаков го нарече Плачи-даб.
9. И му се јави Бог на Јакова во Луз, откако се врати од Месопотамија, и го благослови Бог.
10. И му рече Бог: „Името ти е Јаков, но отсега нема да се именуваш Јаков, името ќе ти биде Израил.” И го нарече Израил.
11. И уште му рече Бог: „Јас сум твој Бог; плоди се и множи се; +народ и многу народи ќе настанат од тебе и цареви ќе излезат од твоето колено.
12. И ти ја дадов земјата, што му ја дадов на Авраама и на Исака, твоја да биде, а и на потомството твое ќе му ја дадам оваа земја.”
13. Потоа Бог се издигна од местото, каде што му зборуваше.
14. А Јаков подигна споменик на истото место, каде што му зборуваше Бог; споменик од камен, па го покропи и го прелеа со елеј.
15. И Јаков го нарече тоа место, каде што му зборуваше Бог, Ел-Ветил.
16. И отиде Јаков потаму од Ветил, и го распна шаторот свој подалеку од кулата Гадер. А кога им преостана уште маку пат до Ефрат, Рахил роди, и породувањето ѝ беше тешко.
17. А кога породилните маки ѝ беа најтешки, бабицата ѝ рече: „Не плаши се, и ова ќе ти биде син.”
18. А кога душата ја напушташе, бидејќу умираше, го нарече Венони, т. е. син на болките мои. Но таткото му даде име Венијамин.
19. И умре Рахил, и ја погребаа крај патот што води кон Ефрат, а тоа е Витлеем.
20. И подигна Јаков споменик над гробот нејзин. Тоа е споменикот на гробот Рахилин до денешен ден.
21. А кога замина оттаму, Израил го распна шаторот свој зад кулата Гадер.
22. И кога Израил живееше во таа земја, отиде Рувим, та легна со Вала, наложницата на неговиот татко Јаков. И тоа го дочу Израил и се огорчи. А Јаков имаше дванаесет синови.
23. Синовите Лиини беа: Рувим, првенецот Јаковов, и по него Симеон, Левиј, Јуда, Исахар и Завулон.
24. А синовите на Рахил беа: Јосиф и Венијамин.
25. Синови, пак, на Вала, робинката на Рахил, беа Дан и Нефталим.
26. А синови на Зелфа, робинката Лиина, се: Гад и Асир. Тоа се синови Јаковови, кои му се родија во Месопотамија.
27. И дојде Јаков кај Исака, таткото свој, кој уште беше жив во Мамре во Киријат-Арби, односно во Хеврон, во земјата Хананска, каде што Авраам и Исак беа придојдени.
28. А Исак имаше сто и осумдесет години.
29. И изнемоштен, умре Исак, и беше прибран кај родот свој, бидејќи стар и сит од животот. А го погребаа синовите негови Исав и Јаков.

36. Родословот на Исавовото племе.

1. А ова е родословот на Исава, кој се вика и Едом
2. Исав се ожени со ќерките ханански: Ада, ќерка на Елома Хетеецот, и Оливема, ќерката на Ананиј, синот на Севегона Евеецот.
3. И со Васемата, ќерката Исмаилова, сестрата на Навајот.
4. Ада му го роди на Исава Алифаса, а Васемата го роди Рагуила.
5. Оливема, пак го роди Јеуса, Јеглома и Кореја. Тоа се синовите Исавови, кои му се родија во земјата Хананска.
6. И Исав ги зеде жените свои, и синовите свои, и ќерките свои и сите домашни свои, и стадата свои, и сиот добиток свој, и сето богатство свое, и сè што го беше добил во земјата Хананска, па отиде Исав од земјата Хананска во друга земја, далеку од Јакова, братот свој.
7. Оти, богатствата им беа многу големи, па не можеа да живеат заедно; ниту земјата, во која беа придојдени, можеше да ги прибере, поради многуте стада.
8. И се насели Исав, наречен Едом, на гората Сеир.
9. Ете, тоа е племето Исавово, татко на Едомците на гората Сеир.
10. Еве ги имињата на синовите Исавови: Елифас, син на Ада, жена Исавова, и Рагуил, син на Васемата, жена Исавова.
11. А Елифасови синови беа: Теман, Омар, Софар, Готом и Кенез.
12. Тамна беше наложница на Елифас, синот Исавов, и му го роди на Елифаса Амалик. Тоа се синовите на Ада, жената Исавова.
13. А ова се синовите Рагуилови: Нахот, Заре, Соме и Мозе. Тоа беа синовите на Васемата, жената Исавова.
14. Синовите, пак, на Оливема, ќерката на Ананија, жената Исавова: синот Севегонов; таа му ги роди на Исава Јеуса, Јеглома и Кореја.
15. А ова се старешините Исавови: синовите на Елифас, првенецот Исавов: старешината Теман, старешината Омар, старешината Софар, старешината Кенез,
16. старешината Кореј, старешината Готом, старешината Амалик. Тоа се старешините од Елифас во земјата Едомска, кои се синови Адини.
17. Ова се, пак, потомците на Рагуила, синот Исавов: старешината Нахот, старешината Заре, старешината Соме, и старешината Мозе. Тоа се старешините од Рагуила во земјата Едомска; тие се синови на Васемата, жената Исавова.
18. А потомци на Оливема, жената Исавова: старешината Јеус, старешината Јеглом, старешината Кореј. Тоа се старешините од Оливема, ќерката на Ананиј, жена Исавова.
19. Тоа беа синовите Исавови, и старешините нивни, кои се синови Едомови.
20. Еве ги синовите на Хореецот Сеир, кои живееја во онаа земја: Лотан, Совал, Севегон и Ана.
21. Дисон, Асар и Рисон. Тие се старешини на Хореовиот син Сеир во земјата Едомска.
22. А синови Лотанови беа: Хориј и Еман; сестра, пак, Лотанова беше Тамна.
23. Ова се, пак, синовите Совалови: Голам, Манахат, Говил, Софар, и Омар.
24. Синови на Севегон беа: Аиј и Ана. Тој е оној Ана, кој ги пронајде топлите извори во пустињата, кога ги пасеше ослите на Севегон, таткото свој.
25. Деца, пак, Ананиеви се: Дисон и Оливема, ќерката на Ана.
26. А ова се синовите Дисонови: Амад, Асван, Итран и Харан.
27. Асванови синови беа: Валам, Зеван и Акан.
28. Синови, пак, на Рисона беа: Уз и Аран.
29. Еве ги старешините на Хорејците: старешината Лотан, старешината Совал, старешината Севегон, старешината Ана,
30. старешината Дисон, старешината Асар, старешината Рисан. Тоа се старешините на Хорејците, според старешинствата во земјата Сеир.
31. А ова се царевите, кои царуваа во Едом, пред да стануваат цареви синовите Израилеви:
32. во Едом царуваше Валак, синот Веоров, а градот се викаше Денава.
33. А кога умре Валак, по него се зацари Јовав, синот Зарин од Восор.
34. По смртта на Јовав, се зацари Асом од земјата Теманска.
35. А кога умре Асом, на негово место се зацари Адад, синот Варадов, кој ги порази Мадијамците во полето Моавско, а градот се викаше Гетен.
36. Умре и Адад, а на негово место се зацари Самада од Масекас.
37. По смртта на Самада се зацари Саул од Ровот, кој се наоѓа крај река.
38. А кога умре Саул, на негово место се зацари Валенон, синот Аховоров.
39. Умре и Валенон, синот на Аховор, а на негово место се зацари Адар, синот Варадов, а градот му се викаше Фогор. Името на жената негова ѝ беше Метевеил, ќерка на Матраида, син Мезевев.
40. Еве ги имињата на старешините Исавови, според племињата нивни, по народите нивни, по местата нивни: старешината Тамна, старешината Гола, старешината Јетер,
41. старешината Оливема, старешината Ила, старешината Финон,
42. старешината Кенез, старешината Теман, старешината Мазар,
43. старешината Магедил, старешината Зафој. Тоа се Едомски старешини според населбите во нивната земја. Исав им беше татко на Едомците.

37. Јосифовите сонови. Продавањето на Јосифа. Измамувањето на Јакова.

1. Јаков живееше во земјата, во која беше придојден неговиот татко Исак, во земјата Хананска.
2. Еве го животот на Јакова: кога беше на седумнаесетгодишна возраст Јосиф го пасеше добитокот на татка си со браќата свои, со синовите на Вала и со синовите на Зелфа, жените на неговиот татко. Јосиф му носеше лоши гласови на татка си за нив.
3. А Јаков го сакаше Јосифа многу повеќе од сите синови свои, зашто му се роди под староста, и му направи шарена облека.
4. А браќата, гледајќи дека таткото нивни го сака многу повеќе од сите синови свои, го замразија, така што не можеа убав збор да му кажат.
5. Притоа Јосиф сони сон и им го раскажа на браќата свои.
6. И им рече: „Чујте го сонот што го сонив –
7. врзуваме снопја во полето, и одеднаш мојот сноп се исправи, и застана прав, а вашите снопови се распоредија наоколу и му се поклонија на снопот мој.”
8. Тогаш браќата му рекоа: „Да не би ќе станеш уште цар наш и да ни заповедаш?” Затоа уште повеќе го замразија, поради соништата негови и поради зборовите негови.
9. Потоа тој сони и втор сон, и им го раскажа на татка си и на браќата свои, велејќи: „Видов и уште еден сон, а тоа – сонцето и месечината и единаесетте ѕвезди ми се клањаа.”
10. Но татко му го прекори и рече: „Каков е тој сон што си го сонил? Зар јас и мајката твоја, и браќата твои, ќе дојдеме тебе да ти се поклониме доземи?”
11. И му позавидоа браќата негови; но таткото негов ги чуваше тие зборови.
12. Еднаш браќата негови отидоа да ги пасат стадата на таткото нивни кај Сихем.
13. Тогаш Израил му рече на Јосифа: „Браќата твои не го пасат ли доботокот кај Сихем? Ајде да те испратам при нив.” А тој рече: „Добро, одам.”
14. И уште му рече Израил: „Отиди и види како се браќата твои и како е добитокот, па јави ми.” И го испрати од долината Хевронска; и тој отиде во Сихем.
15. И човек еден го најде како скита по полето, па го запраша, велејќи му: „Што бараш?”
16. А тој одговори: „Ги барам браќата мои; кажи ми, те молам, каде го пасат добитокот?”
17. А човекот рече: „Тие си заминаа одовде, зашто чув како велат – ајде да одиме во Дотаим.” И отиде Јосиф по браќата свои, и ги најде во Дотаим.
18. А тие го видоа оддалеку; и, пред да им се приближи, почнаа да се договараат за да го убијат.
19. И си рекоа помеѓу себе: „Ене оној што сонува, иде.
20. Ајде сега да го убиеме и да го фрлиме во некоја од овие јами, па ќе речеме – лута ѕверка го изеде. Тогаш ќе видиме што ќе стане од неговите соништа.”
21. Но, кога го чу тоа Рувим, се обиде да го спаси од рацете нивни, па рече: „Да не го убиваме!”
22. И уште им рече Рувим: „Крв да не пролеваме; фрлете го во една од овите јами во пустињата, но не кревајте рака на него.” А тој сакаше да го спаси од рацете нивни и да го одведе кај татка му.
23. И кога Јосиф дојде кај браќата свои, тие му ја соблекоа облеката шарена, што ја имаше на себе.
24. И го фатија, па го фрлија во една јама; а јамата беше празна; немаше вода во неа.
25. Потоа седнаа да јадат леб. И кревајќи ги очите, видоа Исмаилци како доаѓаат од Галад со камилите свои, натоварени со миризливи растенија, балсам и смирна; го пренесуваа тоа во Египет.
26. Им рече Јуда на браќата свои: „Каква полза ќе имаме, ако го убиеме братот наш и ја сокриеме крвта негова?
27. Ајде да им го продадеме на овие Исмаилци, па да не клаваме рака на него, зашто брат ни е, наша крв е.” И го послушаа браќата негови.
28. Па кога трговците Мадијамски минуваа покрај нив, тие го извадија Јосифа од јамата и им го продадоа на Исмаилците за дваесет златници; а овие го одведоа Јосифа во Египет.
29. А кога се врати Рувим кај јамата, Јосифа го немаше во јамата. Тогаш тој ја раскина облеката своја.
30. И отиде кај браќата свои и рече: „Го нема момчето: а сега, каде да се денам јас?”
31. Тогаш ја зедоа облеката Јосифова, и заклаа јаре, па ја натопија облеката со крв.
32. И ја испратија шарената облека да се однесе на нивниот татко и да се рече: „Ја најдовме оваа облека, па види дали е тоа облеката на синот твој, или не?”
33. А тој ја позна и рече: „Облеката е на мојот син, ѕверка лута го изела; Јосиф е, навистина, растргнат.”
34. И ја раскина Јаков облеката своја, па се препаша со покајнички кострет околу себе; и тагуваше по синот свој многу дни.
35. И се собраа сите синови негови и ќерки негови да го тешат; но тој не можеше да се утеши, туку велеше: „Со тага во адот ќе појдам по синот мој.” Така го оплакуваше таткото негов.
36. А Мадијамците го продадоа Јосифа во Египет на Петефри, дворјанин на Фараонот, заповедник на стражата.

38. Гревот на Јуда.

1. А во тоа време Јуда се оддели од браќата свои, и се настани кај некој човек Одоламеец, по име Ирас.
2. И таму ја виде Јуда ќерката на некој Хананеец, чие име беше Сава, и ја зеде и влезе при неа.
3. Таа забремени, и роди син; и тој го нарече Ир.
4. Одново зачна, и пак роди син, и нему му стави име Онан.
5. И пак роди син, и го именува Силом. А Јуда беше во Хасафија, кога таа ги роди овие.
6. И Јуда го ожени првородениот син свој Ир со девојката по име Тамара.
7. Но Ир, првенецот Јудин, беше лош пред Господа, и Бог го погуби.
8. Тогаш Јуда му рече на Онана: „Влези при вдовицата од братот твој, и ожени се со неа, за да го запазиш потомството на братот твој.”
9. А Онан, знаејќи дека породот нема да биде негов, кога влегуваше при жената на братот свој, го истураше семето наземи, за да не му даде потомство на братот свој.
10. Но тоа што го правеше, беше зло пред очите на Бога, па затоа и него го погуби.
11. Тогаш Јуда, по смртта на обата свои синови, ѝ рече на Тамара, снаата своја: „Живеј како вдовица во куќата на таткото твој додека порасне синот мој.” Оти си велеше во себе да не умре и тој како браќата негови. И отиде Тамара, и живееше во куќата на својот татко.
12. Измина многу време и умре ќерката на Сава, жената Јудина. А кога Јуда се утеши, појде во Тамна кај луѓето што му го стрижеа стадото, тој сам и неговиот пријател Ирас, Одоламеецот.
13. И ѝ јавија на Тамара, снаата негова: „Ете, свекорот твој оди во Тамна да ги стриже овците свои.”
14. А таа ја соблече од себе вдовичката облека и се облече во летна облека, си стави превез, па седна пред портата на Енаим, на патот за Тамна. Зашто виде, дека Силом беше пораснал, а неа уште не му ја даваа за жена.
15. Кога ја виде Јуда, помисли дека е блудница, зашто таа го беше покрила лицето свое, и не ја позна.
16. И тој се одби при неа и ѝ рече: „Дозволи ми да влезам при тебе!” Зашто не ја позна дека му е снаа. А таа рече: „Што ќе ми дадеш, ако влезеш при мене?”
17. А тој одговори: „Ќе ти испратам јаре од стадото.” А таа му рече: „Но да ми дадеш залог, додека не го испратиш.”
18. А тој рече: „Каков залог да ти дадам?” А таа му одговори: “Својот прстен, крпата и стапот што ти е во раката.” И тој ѝ ги даде, па влезе при неа; и таа зачна од него.
19. Потоа таа стана и си отиде; ја сметна летната облека од себе и ја облече вдовичката облека.
20. А Јуда испрати јаре по овчарот свој, Одоламеецот, за да си го поврати залогот од жената и тој не ја најде.
21. Па ги праша луѓето од она место, велејќи: „Каде е блудницата што беше на распаќето во Енаим?” А тие одговорија: „Овде немаше блудница.”
22. И тој се врати кај Јуда и рече: „Не ја најдов. Дури мештаните ми рекоа дека таму немало блудница.”
23. А Јуда рече: „Нека си ги задржи, само да не ми се смеат; јас ѝ го испратив и јарето, но ти не ја најде.”
24. А кога изминаа околу три месеци, му јавија на Јуда, велејќи: “Тамара, снаата твоја се оддала на блуд и, ете, бремена е од блуд.” А Јуда рече: „Изведете ја за да се запали!”
25. А кога ја поведоа, таа прати на свекорот нејзин да му кажат: „Од човек, чие е она – сум зачнала.” Уште додаде: „Од оној, чиј е прстенов, крпава и стапов!”
26. А Јуда ги препозна, па рече: „Таа е поправедна од мене, бидејќи не ја дадов на синот свој Силом.” И повеќе не влезе при неа.
27. И кога дојде времето да роди, а тоа – близнаци во утробата нејзина.
28. И кога се породуваше, едното дете ја покажа раката, а бабицата зеде и му врза црвен конец околу раката, велејќи: „Овој е првенец.”
29. Но тоа ја повлече раката, и ете излезе неговото братче, а таа рече – како ја пресече обвивката, па пресек нека ти биде. И му ставија име Фарес.
30. А потоа излезе неговото братче со црвен конец на раката. Нему му ставија име Зара.

39. Јосифовото служење кај Петефри. Невиност и лежење в затвор.

1. А Јосифа го одведоа во Египет. И Петефри, дворјанинот Фараонов, заповедник на стражата, Египтјанин, го купи од Исмаилците, кои го доведоа таму.
2. И Господ беше со Јосифа, та затоа беше задоволен, и живееше во куќата од господарот свој, Египтјанинот.
3. И господарот негов виде дека е Господ со него и дека сè што работеше тој, Господ правеше да успева во рацете негови.
4. И Јосиф се здоби со милост кај овој господар, и му угодуваше. Најпосле го постави над целиот свој дом, и сè што имаше, го предаде во рацете негови.
5. А кога го постави над домот свој и над сè што имаше, оттогаш Господ го благослови домот на Египтјанинот заради Јосифа; и благословот Господов беше над сè, што имаше во куќата и во полето негово.
6. И остави во Јосифовите раце сè за што имаше, и не се грижеше веќе за друго, освен за лебот, што го јадеше сам. А Јосиф беше со убава става и со красиво лице.
7. И се случи, по некое време, жената на господарот негов, да се загледа во Јосифа, и му рече: „Легни со мене!”
8. А тој одби и ѝ рече на жената од господарот свој: „Ете, господарот мој не се грижи веќе за ништо што има во куќата, туку сè што имаше, ми го предаде мене во рацете.
9. Ни самиот не е поголем од мене во својот дом; и тој ништо не ми забранил, освен тебе, зашто си му жена; па како јас да направам толку големо зло и да грешам пред Бога?”
10. И така таа му зборуваше на Јосифа за тоа секој ден, но тој не ја послуша да легне со неа, ниту да се задржува кај неа.
11. Се случи еден ден тој да дојде во куќата по своја работа, а таму дома да нема никого од домашните.
12. Тогаш таа го фати за облеката и му рече: „Легни со мене!” Но тој, оставајќе ја облеката своја во рацете нејзини, избега и си отиде.
13. А таа, кога виде дека тој ја остави во рацете нејзини облеката своја и избега,
14. ги викна своите домашни, па им рече, велејќи: „Гледајте, ни довел човек Евреин за да нè срамоти. Дојде при мене и рече: »Легни со мене!« Но јас извикав на сиот глас.
15. А тој, кога чу дека го подигнав гласот и извикав, ја остави облеката своја кај мене и избега, па си отиде.”
16. И таа ја задржа облеката негова кај себе, додека си дојде господарот во домот свој.
17. А тогаш и нему му ја кажа истата работа, велејќи: „Слугата Евреинот, што го доведе кај нас, дојде кај мене да ме срамоти и ми рече: »Да бидам со тебе!«
18. Но кога чу дека подигнав глас и извикав, тој ја остави облеката своја кај мене и си избега.”
19. Кога ги чу господарот негов зборовите на жената своја, која му рече: „Ова ми го направи слугата твој,” – се разгневи многу.
20. И го фати господарот Јосифа, па го фрли в затвор, каде што лежеа затворениците царски. И тој остана таму, во затворот.
21. Но Господ беше со Јосифа и излеа милост Своја над него и направи да му омили на старешината на затворската стража.
22. И му ги довери началникот на затворската стража на Јосифа сите затвореници во затворот; и сè што требаше да се сврши, тој го вршеше.
23. И старешината на затоврот не надгледуваше ништо: сè беше во Јосифовите раце, зашто Господ беше со него; и сè што правеше, Господ делуваше да успева во рацете негови.

40. Јосиф им толкува соништа на двајца затвореници.

1. Потоа се случи, пехарникот на царот египетски и лебарот да му згрешат на господарот свој, царот египетски.
2. И Фараонот се разгневи над тие двајца дворјани, на старешината над пехарниците и на старешината над лебарите,
3. па ги стави под стража во куќата на заповедникот на стражата, каде што Јосиф беше затореник.
4. А заповедникот на стражата ги предаде на Јосифа тој да ги пази. И останаа тие таму некое време.
5. И обајцата сонија сон во иста ноќ, секој по значењето на својот сон за себе, и пехарникот и лебарот на царот египетски, кои беа затворени во темницата.
6. А утредента, кога дојде Јосиф кај нив, ги виде, а тие беа невесели.
7. Па ги запраша дворјаните Фараонови, кои беа под стража заедно со него во куќата на господарот негов, и рече: „Што ви се денес лицата толку нажалени?”
8. А тие му одговорија: „Обајцата сонивме сон, а нема кој да ни го протолкува.” Јосиф им рече: „Што значат, не ли е тоа во Бога? Раскажете ми ги!”
9. И старешината над пехарниците му го раскажа сонот свој на Јосифа, велејќи „Ете, пред мене лоза,
10. на лозата имаше три прачки; и таа запупи и расцути, врза грозје, кое узреа;
11. а во раката ми беше чашата Фараонова, зедов еден грозд, го истискав во Фараоновата чаша и му ја дадов чашата на Фараонот в рака.”
12. Јосиф му рече: „Еве го значењето: трите прачки лозови се три дена.
13. По три дена Фараонот ќе те помилува и пак ќе те постави на поранешната служба; и одново ќе му ја подаваш чашата во раката негова како и порано, кога му беше пехарник.
14. Но, кога ќе ти биде добро, сети се на мене и направи ми добро; спомни му на Фараонот за мене и изведи ме од оваа тврдина;
15. оти ме украдоа од земјата Еврејска; а и овде ништо лошо не сум направил, за да бидам фрлен во затвор.”
16. А кога виде старешината над лебарите колку добро му го протолкува сонот, му рече на Јосифа: „И јас сонив: и тоа – на главата моја три кошници леб;
17. во најгорната кошница имаше сè што јаде Фараонот, што го прават пекарите; и птици небески колваа од кошницата над мојата глава.”
18. А Јосиф одговори и рече: „Тоа значи – три кошници се три дена.
19. По три дена Фараонот ќе ти ја земе главата и ќе те обеси на дрво, а птиците ќе колваат од телото твое.”
20. И кога дојде третиот ден, а тоа беше денот во кој се родил Фараонот, тој им приреди гозба на своите слуги, па се сети на старешината над пехарниците и на старешината над лебарите помеѓу слугите свои;
21. И го врати старешината над пехарниците на поранешната служба, за да му ја подава чашата на Фараонот,
22. додека старешината над лебарите го обеси на дрво, како што беше рекол Јосиф.
23. Но старешината над пехарниците не си спомна за Јосифа, туку го заборави.

41. Фараоновите два сона. Јосифовото толкување, унапредување и грижа за Египет.

1. А по две години сони сон Фараонот – како стои крај една река.
2. И одеднаш – од реката излегоа седум убави и дебели крави, па почнаа да пасат на брегот;
3. а по нив, потоа, од реката излегоа други седум крави, грди и слаби и пасеа со другите крави на брегот.
4. И седумте грди и слаби крави ги изедоа оние седум убави и дебели крави, и не се познаваше дека ги изеле. Тогаш се разбуди Фараонот.
5. Потоа видел втор сон, а тоа – седум класја израснале од едно стебло, јадри и убави;
6. а по нив израснале седум празни, исушени од ветар.
7. Потоа празните и исушените класја ги изеле седумте големи и јадри класја. Тогаш Фараонот се разбуди, но тоа било сон.
8. Утредента беше тој вознемирен во душата, та нареди, и беа повикани сите гаталци египетски и сите мудреци. И Фараонот им раскажа што сонил, но никој не се најде да го протолкува сонот на Фараонот.
9. Тогаш му проговори на Фараонот главниот пехарник и рече: „Денес се сетив за гревот мој.
10. Кога Фараонот се налути на слугите свои и нè фрли в затвор во куќата на заповедникот стражарски, мене и старешината над лебарите,
11. сонувавме во иста ноќ јас и тој, но секој од нас свој сон видовме по своето значење.
12. А таму со нас беше еден млад Евреин, слуга на заповедникот на стражата; ние му ги раскажавме соништата наши, а тој на секого од нас му го протолкува сонот.
13. И како што ни кажа, така и стана: мене ме врати Фараонот на мојата служба, а оној другиот беше обесен.”
14. Тогаш Фараонот нареди, та го повикаа Јосифа, и брзо го изведоа од затворот, а тој се острига и се преоблече, па излезе пред Фараонот.
15. А Фараонот му рече на Јосифа: „Сонив сон, а никој не може да ми каже што значи: а за тебе слушам умееш да толкуваш соништа.”
16. Јосиф му одговори на Фараонот и рече: „Без Бога не може да му се даде на Фараонот точен одговор.”
17. И му рече фараонот на Јосифа, велејќи: „Сонив, како стојам крај брегот на една река;
18. и одеднаш – од реката излегоа седум дебели и убави крави, па почнаа да пасат по брегот;
19. и ете, по нив други седум крави излегоа, многу грди и слаби во телото, какви што не сум видел полоши во целата земја Египетска, толку грди крави.
20. И оние крави, слаби и грди, ги изедоа оние седум дебели.
21. А кога им беа во стомакот, не се познаваше дека им се во стомакот, туку пак беа така грди како порано. Тогаш се разбудив.
22. Па пак сонив, а тоа – седум класја израснаа од едно стебло, јадри и убави;
23. а по нив израснаа седум тенки и празни класја, исушени од ветар.
24. И седумте празни класја исушени од ветрот ги проголтаа седумте јадри и убави класја. И сево ова им го раскажав на гаталците, но ниеден не знаеше да ми објасни.”
25. А Јосиф му рече на Фараонот: „Сонот Фараонот е еден: Господ му јавува на Фараонот, што ќе прави.
26. Седумте убави крави се седум години, и седумте убави класја се пак седум години; и обата сона Фараонови се еден сон.
27. Седумте слаби и грди крави, кои излегоа по оние, се седум години; и седумте класја празни и истенчени од ветар се седум години; ќе има седум години глад.
28. Тоа е она што веќе му го реков на Фараонот: Бог му кажува на Фараонот што ќе прави.
29. Ете, ќе дојдат седум години многу родни по целата земја Египетска;
30. а по нив ќе настапат седум години гладни; ќе се заборави сето она изобилство во земјата Египетска, и глад ќе ја сотре земјата.
31. Кога ќе се појави гладта, нема да се знае дека во земјата порано имало изобилие – поради гладот – што ќе дојде, оти ќе биде многу голем.
32. А тоа, што Фараонот сонил двапати едноподруго, значи дека Божјиот збор е вистински и дека Бог наскоро ќе го направи тоа.
33. А сега Фараонот нека побара човек мудар и разумен, па да го постави над земјата Египетска.
34. И нека заповеда Фараонот да бидат поставени старешини по земјата, па да собираат петина од сите жетви по земјата Египетска во текот на седумте родни години;
35. нека собираат тие секаква зрнена храна во седумте родни години што доаѓаат; житото да го собираат во градовите со овластување од Фараонот и храната во градовите да се чува.
36. И таа храна да биде запазена за седумте гладни години што ќе настапат во земјата египетска, за да не пропадне земјата од глад.”
37. Неговиот одговот му се свиде на Фараонот и на сите слуги негови.
38. Па им рече Фараонот на слугите свои: „Зар можеме да најдеме чевек, како што е овој, во кого има дух Божји?”
39. И му рече Фараонот на Јосифа: „Бидејќи Бог тебе ти го откри сево ова, тоа нема човек толку мудар и поразумен како што си ти.
40. Ти ќе бидеш над домот мој, и целиот народ мој ќе го слуша зборот твој; само со престолот ќе бидам поголем од тебе.”
41. И уште му рече Фараонот на Јосифа: „Еве, те поставувам денес тебе над целата земја Египетска.”
42. И го извади Фараонот прстенот од раката своја и му го стави на Јосифа на рака, и го облече во облека, од најфина ткаенина, и му +стави златна веришка околу вратот.
43. И заповеда да го возат во неговата втора кола, а гласник пред него да извикува; „Абрек! (Поклонувајте се!)” И го постави над целата земја Египетска.
44. И уште му рече Фараонот на Јосифа: „Јас сум Фараон, но без тебе никој нема да крене рака, ни нога во целата земја Египетска.
45. И го нарече Фараонот Јосифа Пеонтомфаних; и го ожени со Асенета, ќерката на Петефри, илиополски жрец.
46. А Јосиф имаше триесет години, кога се претстави пред Фараонот, царот египетски. И, откако отиде од Фараонот, тој ја обиколи целата земја Египетска.
47. И за седум родни години земјата роди во изобилство.
48. И собираше Јосиф за тие седум години секаков вид жито, што го даваше земјата Египетска, и го носеше житото во градовите; во секој град го носеше житото од околните ниви.
49. Така насобра Јосиф многу жито, колку што е песокта морска, така што престанаа да го мерат, зашто немаше број.
50. А пред да настанат гладните години, му се родија на Јосифа два сина, кои му ги роди Асенета, ќерката на Петефри, жрецот илиополски.
51. И на првородениот Јосиф му стави име Манасија, велејќи: „Оти Бог ми направи да ги заборавам несреќите мои и целиот дом на мојот татко.”
52. А вториот го нарече Ефрем, велејќи: „Бидејќи Бог ме направи плоден во земјата на маките мои.”
53. Но изминаа седумте родни години во земјата Египетска,
54. и настапија седумте гладни години, како што беше рекол Јосиф. И настана глад по сите земји, а во целата земја Египетска имаше леб.
55. Но, кога почна да гладува и земјата египетска, народот му записка на Фараонот за леб. А Фараонот им рече на сите Египтјани: „Одете кај Јосифа, па како што ќе каже тој, така правете.”
56. А кога гладот се прошири во целата земја, ги отвори Јосиф сите житници и почна да им продава на Египтјаните жито, оти гладот стана жесток и во земјата Египетска.
57. И од сите земји доаѓаа во Египет, да купуваат жито од Јосифа, бидејќи настана голем глад насекаде.

42. Патот во Египет на синовите од Јакова без Венијамина.

1. Кога Јаков чу дека во Египет има жито, им рече на синовите свои: „Што чекате?”
2. И им рече: „Ете, слушам дека во Египет има жито; одете таму и купете ни жито, за да останеме живи и да не умреме.”
3. И десетмината браќа Јосифови отидоа во Египет да купат жито.
4. А Венијамина, братот Јосифов, Јаков не го пушти со браќата негови, велејќи: „За да не го снајде по патот некоја несреќа.”
5. И дојдоа синовите Израилеви да купат жито заедно со другите што доаѓаа, бидејќи и во земјата Хананска владееше глад.
6. А Јосиф беше управител во земјата; тој и му продаваше жито на сиот народ од таа замја. И браќата Јосифови, кога дојдоа, му се поклонија со лицето доземи.
7. А Јосиф, штом ги виде браќата свои, ги позна; но се држеше настрана од нив, и остро им проговори и рече: „Од каде сте дојдени?” А тие одговорија: „Од земјата Хананска, да купиме храна.”
8. Јосиф, пак, ги позна браќата свои, но тие него не го познаа.
9. И се сети Јосиф за соништата, што ги беше сонил за нив, па им рече: „Вие сте разузнавачи. Сте дошле да ги извидите слабите места на оваа земја.”
10. А тие му рекоа: „Не сме, господару, туку слуги твои, што дошле да купат храна;
11. сите сме синови на еден човек, чесни луѓе сме; слугите твои никогаш не биле разузнавачи.”
12. Тој, пак, им рече: „Не, туку сте дошле да извидите каде е слабоста на оваа земја.”
13. А тие рекоа: „Ние бевме дванаесет браќа, слугите твои, синови на еден човек во земјата хананска; и, ене, најмалиот денес е со таткото наш, едниот го нема веќе.”
14. Тогаш Јосиф им дофрли: „Ви реков јас – вие сте разузнавачи.
15. Туку вака сакам да се уверам: Се колнам во животот на Фараонот, дека вие нема да излезете одовде, ако не дојде ваму најмалиот брат ваш.
16. Испратете еден од вас, и тој нека го доведе вашиот брат; а вие ќе бидете задржани овде додека не видам дали е вистина тоа што го велите; инаку сте разузнавачи, жими животот на Фараонот.”
17. И ги стави под стража за три дена.
18. А на третиот ден им рече: „Ако сакате да останете живи, еве што ќе направите, зашто јас се плашам од Бога:
19. ако сте чесни луѓе, еден брат од вас нека остане овде под стража, а вие одете и однесете го купеното жито колку што им треба на вашите семејства.
20. А потоа доведете го кај мене најмалиот брат ваш, за да се потврдат зборовите ваши. Ако ли не, ќе загинете.” И тие постапија така.
21. И си рекоа еден на друг: „Тешко нам! Ова е казната поради братот наш; не ја почувствувавме маката на душата негова кога ни се молеше, но ние се оглушивме. О затоа и нè снајде ова зло.”
22. А Рувим им одговори, велејќи: „Зар не ви реков јас – не грешете му на детето? Но вие не ме послушавте; и, еве, сега од нас се бара крвта негова.”
23. А тие не знаеја дека Јосиф ги разбира, зашто се него разговараа преку преведувач.
24. Тогаш Јосиф се оддели од нив и заплака. Потоа пак се врати при нив, и проговори со нив, па земајќи го од нив Симеона, го врза пред очите нивни.
25. И заповеда Јосиф да им ги наполнат вреќите нивни со жито, а парите, кој колку што дал, да им ги вратат секому во вреќата, и да им дадат храна за по пат. И така беше направено.
26. Па, откако го натоварија житото на ослите свои, си заминаа оттаму.
27. А еден од нив, кога ноќеваа, ја отвори вреќата, за да го нахрани ослето свое, и ги виде парите свои одозгора во вреќата;
28. им рече на браќата свои: „Јас ги добив парите мои назад, еве ги во мојава вреќа.” И затрепери срцето во нив. Се уплашија и си рекоа: „Што ни го направи Бог ова!”
29. И, откако дојдоа кај Јакова, таткото нивни, во земјата Хананска, му раскажаа за сè, што им се случи, велејќи:
30. „Остро зборуваше со нас човекот, што заповеда во таа земја, и нè задржа в затвор како разузнавачи.
31. А ние му рековма дека сме чесни луѓе, никогаш не сме биле разузнавачи.
32. Дванаесет браќа сме синови на нашиот татко; едниот веќе го нема, а најмалиот е денес со таткото наш, во земјата Хананска.
33. Но човекот што заповеда во таа земја, ни рече: »Вака ќе дознаам дали сте чесни луѓе. Еден од браќата нека остане овде кај мене, а вие купеното жито земете го и одете си.
34. А потоа доведете го при мене братот ваш најмал, за да се уверам дека не сте разузнавачи, туку чесни луѓе. Тогаш братот ваш ќе ви го пуштам, и ќе можете да тргувате во оваа земја.”
35. И празнејќи ги вреќите свои, за чудо, секој си го најде во вреќата своето ќесе со парите негови. Кога ги видоа ќесињата со парите нивни, тие и таткото нивни се уплашија.
36. И им рече Јаков, нивниот татко: „Децата ми ги запустивте; Јосифа го нема, го нема и Симеона, па и Венијамина ли ќе ми го земете? Сето ова на мене се струпа.”
37. Тогаш проговори Рувим и му рече на таткото свој: „Двата мои сина уби ги, ако не ти го доведам; дај го во мои раце, и јас ќе ти го вратам.”
38. А тој рече: „Нема да појде син ми со вас, зашто брат му негов умре и тој остана сам; па, ако се случи некоја несреќа на патот, по кој ќе одите, стар ќе ме турнете со тага в гроб.”

43. Патот на синовите од Јакова во Египет со Венијамина.

1. Но гладот се зголемуваше во таа земја.
2. А кога го изедоа житото, што го беа донеле од Египет, таткото нивни им рече: „Одете пак и купете ни малку храна.”
3. Јуда му проговори и рече: „Оној човек јасно ни рече »Да не се јавувате пред лицето мое, ако вашиот помал брат не дојде со вас.«
4. Ако ги пуштиш со нас братот наш, ќе одиме и ќе ти купиме храна.
5. Ако, пак, не го пуштиш, тогаш нема да одиме, оти оној човек ни рече – »Нема да го видите лицето мое, ако вашиот брат не биде со вас«.”
6. Но Израил рече: „Зошто ми направивте такво зло и му рековте на човекот дека имате уште еден брат?”
7. А тие одговорија: „Човекот подробно се распрашуваше за нас и за родот наш, велејќи:
»Дали е уште жив таткото ваш? Имате ли уште браќа?« И ние му одговоривме како што нè прашуваше. Можевме ли да знаеме дека ќе рече: »Доведете го братот ваш!«“
8. А Јуда му рече на Израила, таткото свој: „Пушти го малиот со мене, па ќе се кренеме и ќе отидеме за да останеме живи, и да не изумреме ни ние, ниту ти, ни нашите деца.
9. Јас ќе одговарам за него, од моја рака ќе го бараш. Ако не ти го доведам и не го претставам пред тебе, ќе бидам виновен пред тебе до крајот на мојот живот.
10. Да не се двоумеше толку, веќе досега можеби двапати ќе се вратевме.”
11. Тогаш Израил, таткото нивни, рече: „Ако е така, еве што ќе направите – земете плодови од оваа земја, и ставете ги во вашите вреќи, па однесете му ги како подарок на оној човек; малку балсам, малку мед, темјан, зачини, мирилива смола, па и ореви и бадеми.
12. А пари, со себе земете двојно повеќе, оти ќе треба да ги вратите парите, што ги најдовте под грлата на вашите враќи; можеби е грешка.
13. Земете го и братот ваш, па станете и одете пак кај оној човек.
14. А семоќниот Бог да ви даде да најдете милост кај оној човек, па да ви го пушти и другиот ваш брат, и Венијамина. А јас, пак, ако треба веќе да останам без деца, па нека останам.”
15. Тогаш тие ги зедоа подароците и пари двојно повеќе, го зедоа и Венијамина, па станаа и отидоа во Египет и излегоа пред Јосифа.
16. А Јосиф кога го виде со нив и Венијамина, својот едноутробен брат, му рече на човекот што управуваше со куќата негова: „Одведи ги овие луѓе дома, па заколи нешто од добитокот и зготви го, оти тие на пладне со мене ќе ручаат.”
17. И направи човкот така како што му рече Јосиф, и ги одведе луѓето во домот Јосифов.
18. А тие луѓе се уплашија, кога човекот ги водеше во домот Јосифов, и рекоа: „Заради парите, што се најдоа порано во вреќите наши, нè водат, додека не смислат нешто, па да нè обвинат, за да нè заробат нас и ослите наши.”
19. И му пристапија на човекот, што управуваше со домот Јосифов, и му проговорија пред вратата на куќата
20. и рекоа: „Чуј нè, господару! Ние и порано бевме овде, за да купиме храна.
21. Но кога бевме на ноќевање, ги отворивме вреќите, а тоа – парите на секого од нас беа одозгора во вреќите наши; и еве во иста количина ги враќаме со свои раце,
22. а и други пари донесовме, да купиме храна; ние не знаеме кој ни ги стави парите наши во вреќите.”
23. А тој одговори: „Бидете спокојни, не плашете се, вашиот Бог и Бог на таткото ваш го ставил среброто во вреќите ваши; парите ваши стигнаа при мене.” И им го изведе Симеона.
24. И ги воведе човекот во домот Јосифов и им донесе вода, за да ги измијат нозете; а им даде и храна за ослите нивни.
25. И ги приготвија подароците, чекајќи дури да дојде Јосиф на пладне, оти чуја дека тука ќе ручаат.
26. А кога дојде Јосиф дома, му ги изнесоа подароците, што ги имаа при себе, и му се поклонија доземи.
27. Потоа тој ги праша за здравјето и рече: „Добар ли е вашиот татко, за кого ми зборувавте? Жив ли е уште?”
28. А тие одговорија: „Жив е слугата твој, нашиот татко, и здрав е.” Па се наведнаа и му се поклонија.
29. Кога ги подигна Јосиф очите свои, го виде братот свој, Венијамина, едноутробниот брат свој, и рече: „Овој ли е најмалиот брат ваш, за кого ми рековте дека ќе ми го доведете?” И додаде: „Бог нека те милува синко!”
30. Тогаш Јосиф побрза надвор, оти срцето му се беше возбудило поради братот негов. Му дојде да заплаче, па влезе во една соба и таму плачеше.
31. Потоа се изми и излезе, и воздржувајќи се рече: „Принесете јадење!”
32. И му донесоа, нему посебно, ним одделно, и на Египтјаните посебно, што ручаа кај него, зашто Египтјаните не можат да јадат со Евреите, оти тоа би им било неугодно на Египтјаните.
33. И седнаа тие пред него, постарите според возраста нивна, а помладите според младоста нивна, па се погледаа, чудејќи се.
34. И нареди тој по дел од јадењата што беа пред него, да ги носат пред нив, а делот на Венијамина беше петпати поголем од делот на секого од нив. И пиеја и се нагостија со него.

44. Јосифовите браќа ги заплашуваат.

1. Потоа му заповеда Јосиф на домоуправителот свој, велејќи: „Наполнете им ги на овие луѓе вреќите со жито, колку што можат да носат, и на секого во отворот на вреќата ставете им ги парите нивни;
2. а чашата моја сребрена ставете му ја на најмалиот во вреќата, и парите негови за купеното жито!” И тој направи така, како што му рече Јосиф.
3. А утредента, на осамнување, ги испратија луѓето со ослите нивни.
4. Уште не беа изминале многу пат од градот, му рече Јосиф на човекот, кој управуваше со домот негов: „Стани, оди брзо по оние луѓе, а, кога ќе ги стигнеш, кажи им: »Зошто враќате зло за добро«.
5. Не е ли тоа чашата, со која пие мојот господар? И нема ли секако по неа да познае какви сте. Лоша направивте со тоа.”
6. И тој ги стигна, и им ги рече овие зборови.
7. А тие му одговорија: „Зошто зборуваш, господару, такви зборови? Не, слугите твои такво нешто не можат да направат.
8. Дури и парите, што ги најдовме при отворот на вреќите, ги донесовме од земјата Хананска, па како можевме да украдеме од куќата на господарот твој сребро или злато?”
9. А при кого од слугите твои ќе се најде чашата, тој нека загине; а ние, пак, ќе му бидеме робови на господарот наш.”
10. А тој, пак, рече: „Нека биде така, како што рековте; но во кого ќе се најде чашата, тој нека ми биде роб, а вие другите нема да бидете виновни.”
11. И тие брзо ги симнаа вреќите свои, и ги одврзаа секој својата вреќа.
12. А тој почна да бара, почнувајќи од најстариот, и кога дојде до најмалиот, и се најде чашата во вреќата Венијаминова.
13. Тогаш ја раскинаа облеката своја, па го натоварија секој товарот на својот осел, и се вратија во градот.
14. И влезе Јуда со браќата свои во домот на Јосифа, кој беше сè уште дома, и паднаа пред него на коленици.
15. А Јосиф им рече: „Што направивте? Зар не знаевте дека човек, каков што сум јас, погодува и секако ќе може да разбере?”
16. Тогаш рече Јуда: „Што да одговориме, господару наш? Што да кажеме или со што да се оправдаме? Бог ја откри неправдата на твоите слуги. Еве, ние сме сите робови твои, господару, и ние и овој, во кого се најде чашата!”
17. Но Јосиф одговори: „Не, јас не го сакам тоа; кај кого се најде чашата, тој нека ми биде роб, а вие одете си со здравје кај таткото ваш.”
18. Но Јуда пристапи до него и рече: „Господару, дозволи да проговори слугата твој пред тебе и гневот твој нека не се истури на слугата твој, зашто ти си по Фараонот.
19. Господарот мој ги праша слугите свои влејќи: »Имате ли татко или брат?«
20. А ние му рековме на господарот наш: »Имаме стар татко и најмал брат, кој му се роди во староста; а неговиот брат умре, и тој остана сам од мајката своја, и таткото многу го сака!«
21. А ти им рече на слугите твои: »Доведете го кај мене да го видат моите очи.«
22. И ние му рековме на господарот: »Не ќе може детето да го остави таткото свој; ако го остави татка си свој, тој веднаш ќе умре.«
23. А ти им рече на слугите твои: »Ако не дојде со вас братот ваш најмал, нема повеќе да го видите лицето мое.«
24. Па, кога се вративме кај слугата твој, а таткото наш, му ги кажавме зборовите на господарот наш.
25. Потоа ни рече таткото наш: »Одете пак, купете ни малку храна.«
26. А ние рековме: »Не можеме да одиме; но, ако дојде со нас братот наш најмал, тогаш ќе одиме, зашто не можеме да го видиме лицето на оној човек, ако со нас не биде нашиот најмал брат.«
27. А и слугата твој, таткото наш, ни рече: „Знаете дека жената моја ми роди два сина.
28. А еден од нив отиде од мене, и рековте – »Сигурно е растргнат«, и јас досега не го видов.
29. Ако и овој го земете од мене, па го снајде некоја невола по патот, ќе ме турнете вака стар со тага в гроб.«
30. И сега, ако отидам кај слугата твој, таткото наш, а ова дете да не биде со нас, бидејќи душата негова е сврзана за душата на овој,
31. и кога ќе види дека го нема детето, ќе умре; и слугите твои ќе го турнат стариот слуга твој, а таткото наш, со тага в гроб.
32. А твојот слуга ја зеде одговорноста за детето пред таткото наш, велејќи: »Ако не ти го доведам и не го претставам пред тебе, нека бидам виновен пред таткото свој довека.«
33. Затоа јас, слугата твој, нека останам место детето, да му бидам роб на господарот мој, а детето нека си оди со браќата свои.
34. Оти, како ќе се вратам кај таткото свој, детето да не е со мене? Не би можел да ја гледам тагата, што ќе го снајде мојот татко.”

45. Јосиф им се открива на своите браќа и бара таткото негов да дојде во Египет.

1. Тогаш Јосиф, не можејќи повеќе да се воздржи пред оние кои стоеја околу него, извика: „Одстранете ги сите од мене.” И така никој не остана при Јосифа кога им се откри на браќата свои.
2. Па заплака силно, така што чуја Египтјаните, а се чу и во домот на Фараонот.
3. И им рече Јосиф на браќата свои: „Јас сум Јосиф! Дали е уште жив татко ми?” Но браќата не можеа да му одговорат, бидејќи се смутија пред него.
4. Но Јосиф им рече на браќата свои: „Дојдете поблизу до мене!” И тие пристапија; а тој им рече: „Јас сум Јосиф, братот ваш, кого го продадовте во Египет.
5. А сега, пак, не жалостете се ниту да жалите што ме продадовте ваму, оти Бог ме прати мене пред вас, за да го запази животот ваш.
6. Оти има веќе две години, откако настапи глад на земјата, а уште пет години остануваат, во кои ќе нема ни орање, ниту жетва.
7. Затоа Бог ме прати пред вас, за да ве зачува на земјата, а и да ви го запази животот со големо избавување.
8. И така, не ме пративте вие ваму, туку Бог. Кој ме постави како татко на Фараонот и господар на целиот дом негов и кнез над целата земја Египетска.
9. Вратете се брзо кај таткото мој и кажете му: »Вака вели синот твој Јосиф – Бог ме постави за господар над целиот Египет; дојди при мене, не одлагај.
10. Ќе живееш во земјата Гесем Арабиски и ќе бидеш близу до мене, ти и синовите твои, и внуците твои, и овците твои, и воловите и сè што е твое.
11. А јас ќе се грижам ваму за прехраната твоја, зашто глад ќе има на земјата уште пет години, та да не загинеш ти, и синовите твои, и сè, што е твое.
12. И ете, гледате со очите ваши, и братот мој Венијамин со свои очи гледа, дека мојата уста ова ви го зборува.
13. Раскажете му на таткото мој за сета слава моја во Египет и за сè што видовте, па поскоро доведете го ваму таткото мој.”
14. Потоа го прегрна братот свој Венијамина и плачеше над него. А и Венијамин плачеше, над братот негов.
15. И ги целива сите браќа свои и плачеше над нив, прегрнувајќи ги. Потоа неговите браќа разговараа со него.
16. Тогаш глас се пренесе во домот на Фараонот, дека пристигнале браќата на Јосифа. И се зарадува Фараонот и слугите на неговите дворјани.
17. И му рече Фараонот на Јосифа: „Кажи им на браќата твои – еве што ќе направите: »Натоварете ги ослите ваши, и вратете се во земјата Хананска.
18. Па земете го таткото ваш и сè што е ваше и дојдете кај мене, и ќе ви ја дадам најубавата земја што ја има во Египет, и така вие ќе живеете во изобилие во оваа земја.«
19. А тебе, пак, ти заповедам да им кажеш – Вака направете: “Земете со себе од земјата Египетска коли за децата ваши и за жените ваши, и поведете го таткото ваш, и дојдете ваму.
20. И немојте да жалите за покуќнината ваша, зашто сè, што е најубаво во земјата египетска, ќе биде ваше.”
21. И синовите Израилеви така постапија. А Јосиф им даде коли, по наредба на Фараонот; им даде и храна за по пат.
22. И на секого им даде по две облеки, а на Венијамина му даде триста сребреници и пет промени.
23. А и на татка си свој му испрати десет осли, натоварени со најубави работи, што имаше во Египет, и десет ослици, натоварени со жито и храна на татка му за по пат.
24. Тогаш ги испрати браќата свои, и тие тргнаа; а им порача: „Немојте да се карате патем!”
25. И така тие излегоа од Египет, и стигнаа во земјата Хананска кај Јакова, таткото нивни.
26. И му раскажаа сè, велејќи: „Јосиф, синот твој е жив, и тој е господар над целата земја Египетска.” А неговото срце се смути, зашто не им веруваше.
27. Но, кога му раскажаа за сè, што им беше рекол Јосиф, и кога ги виде колите, што му ги беше испратил Јосиф, за да го земат, тогаш оживе духот на Јакова, таткото нивни.
28. И рече Израил: „Доволно е што е жив синот мој Јосиф; ќе појдам да го видам, пред да умрам.”

46. Патот на Јакова во Египет. Израилевите деца. Јосиф сите ги пречекува.

1. И тргна Израил со сè што имаше, па, откако дојде во Вирсавија, Му принесе жртва на Бога од таткото свој Исака.
2. И му рече Бог на Израила ноќе во видение; „Јакове! Јакове!” А тој одговори: „Еве ме!”
3. Тогаш Бог му рече: „Јас сум Бог, Бог на таткото твој. Не плаши се да слезеш во Египет, оти таму ќе направам од тебе голем народ.
4. Јас ќе слезам со тебе во Египет, и Јас пак ќе те вратам ваму; и Јосиф ќе ги заклопи очите твои.”
5. И тргна Јаков од Вирсавија; и синовите Израилеви го сместија Јакова, таткото свој, и децата свои, и жените свои и имотот свој во колите, што беше им ги пратил Јосиф, за да го доведат.
6. И го зедоа доботокот свој и имотот свој, што го беа спечалиле во земјата Хананска, и дојдоа во Египет – Јаков и сиот негов род заедно со него.
7. Тој ги доведе со себе во Египет синовите свои и внуците свои, и ќерките свои и внуките свои, и целото свое потомство.
8. А ова се имињата на децата Израилеви, кои дојдоа во Египет: Јаков и синовите негови. Првенецот на Јакова Рувим.
9. Синовите Рувимови: Енох и Фалос, Асрон и Харми.
10. Синовите Симеонови: Јемуил, Јамин, Аод, Јахим, Соар, и Саул, син на Хананејката.
11. Синовите Левиеви: Гирсон, Кат и Мерариј.
12. Синовите Јудини: Ир, Авнан, Силом, Фарес и Зара; но Ир и Авнан умреа во земјата Хананска. Синови +Фаресови беа Есрон и Хамуил.
13. Синови Исахарови: Тула, Фува, Јов и Симрон.
14. Синови Завулонови: Серед, Алон и Ахоил.
15. Тоа се синовите Лиини, што му ги роди на Јакова во Месопотамија Сириска, заедно со Дина, ќерката негова. Сите синови и ќерки негови беа триесет и три души.
16. Синови Гадови: Сифон, Агиј, Суниј, Есвон, Ириј, Ародиј и Арилиј.
17. Синови Асирови: Емна, Есва, Усвиј и Вериј – и сестрата нивна Сара. А синови на Вериј беа: Хевор и Мелхил.
18. Тоа се синовите на Зелфа, која ѝ ја даде Лаван на Лија, ќерката своја; таа му роди на Јакова шеснаесет души.
19. Синови, пак, на Рахил, жената на Јакова, беа: Јосиф и Венијамин.
20. А на Јосифа во Египет му се родија од Асенета, ќерката на Петефриј, жрецот илиополски: Манасија и Ефрем.
21. А синови Венијаминови беа: Вела, Вехер и Асвил; синови Велови: Гира, Наман, Ихиј, Рос, Упим, а Гира го роди Арад.
22. Тоа се синовите на Јакова, што му го роди Рахил, – вкупно четиринаесет души.
23. А син Данов: Асом.
24. Синови Нефралимови: Асил, Гуниј, Есер и Силим.
25. Тоа беа синови на Вала, која ѝ ја даде Лаван на ќеката своја Рахил; таа му роди на Јакова вкупно седум души.
26. Сите, кои дојдоа со Јакова во Египет и кои беа излегле од бедрата негови, освен жените на синовите Јаковови, беа вкупно шеесет и шест души.
27. И двајцата синови Јосифови, што му се родија во Египет; сите души, значи, во домот на Јакова, кои дојдоа во Египет, беа седумдесет.
28. Израил го прати Јуда кај Јосифа пред себе, за да го сретне во сирискиот град – Гесем, во земјата Гесемска.
29. Тогаш Јосиф ја впрегна колата своја, и му излазе во пресрет на Израила, таткото свој, во сирискиот град Гесем; и кога го виде Јаков, му се обеси околу вратот, и плачеше долго на вратот негов.
30. Потоа Израил му рече на Јосифа; „Сега, бидејќи со свои очи видов, оти си жив, можам да умрам.”
31. А Јосиф им рече на браќата свои – „Одам да му соопштам на Фараонот и ќе му речам: »Браќата мои и семејството на таткото мој, кои беа во земјата хананска, дојдоа кај мене.
32. Тие се луѓе овчари; од секогаш се занимавале со сточарство; и ги доведоа со себе овците и говедата свои и сè што имаа.«
33. А кога Фараонот ќе ве повика и ќе ве праша: »Каква работа работите,«
34. вие кажете: »Овчари се слугите твои уште од младини па досега, и ние и татковците наши« – за да останете во земјата Гесем Арабиски. Оти Египтјаните сите овчари ги сметаат за нечисти.”

47. Населување во земјата Гесем. Јаков пред Фараонот. Глад во Египет. Крајот на Јакова наближува.

1. И отиде Јосиф, па му јави на Фараонот, велејќи: „Таткото мој и браќата мои, со овците нивни и говедата нивни, и со сè што имаа, дојдоа од земјата Хананска; и, ете, тие се сега во земјата Гесемска.”
2. И земајќи од браќата свои пет души – ги претстави пред Фараонот.
3. А Фараонот им рече на браќата Јосифови: „Каква работа работите?” Тие му одговорија на Фараонот: „Овчари се слугите твои, и ние и нашите татковци, од детство па до сега.”
4. И уште му рекоа на Фараонот: „Дојдовме да поживееме во оваа земја, зашто нема пасишта за доботокот на слугите твои, бидејќи голем глад завладеа во земјата Хананска; затоа дозволи им на слугите твои да се населат во земјат Гесем Арабиски.”
5. А Фараонот му рече на Јосифа: „Таткото твој и браќата твои дојдоа при тебе;
6. земјата Египетска е во твоја власт; насели ги на најдобро место: таткото твој и браќата твои; нека живеат во земјата Гесем; и, ако знаеш, дека меѓу нив има способни луѓе, постави ги за надгледници над мојот добиток.”
7. Потоа го доведе Јосиф Јакова, таткото свој и го претстави пред Фараонот: Јаков го благослови Фараонот.
8. А Фараонот го праша Јакова: „Колку години имаш?”
9. Му одговори Јаков на Фараонот: „Деновите на мојот живот на земјата се сто и триесет; годините на мојот живот беа кратки и злочести и не ги достигнаа дните на татковците мои, колку што тие живееја.”
10. Потоа се збогува со Фараонот и, откако го благослови, Јаков си отиде од него.
11. А Јосиф ги насели и таткото свој и браќата свои и им даде најдобро место во сопственост во земјата Египетска во областа Рамзес како што беше заповедал Фараонот.
12. И му даде Јосиф жито на таткото свој и на браќата свои, и на целиот татков дом, според бројот на членовите.
13. Но жито немаше по целата земја, зашто гладот стана многу голем: се истошти земјата Египетска и земјата хананска од глад.
14. И ги собра Јосиф сите пари што се наоѓаа во земјата египетска и во земјата Хананска, мерејќи им жито, што го купуваа, и ги однесе во домот Фараонов.
15. И снема пари во земјата египетска и во земјата Хананска. Тогаш сите Египтјани почнаа да доаѓаат кај Јосифа и викаа: „Дај ни леб! Зошто да умираме пред тебе? Парите веќе свршија.”
16. А Јосиф им велеше: „Дајте го доботокот свој, па ќе ви дадам леб за доботокот, штом парите сте ги потрошиле.”
17. И го доведуваа добитокот свој кај Јосифа, а Јосиф им даваше жито за коњите, за овците, за воловите и за ослите. Така ги исхрани таа година со жито во замена за сиот добиток нивни.
18. А кога помина таа година, почнаа пак да доаѓаат кај него и втората година, велејќи: „Зар да изгинеме пред господарот наш? Бидејќи парите наши свршија, а и добитокот и имотот што го имавме пред тебе, и кај господарот наш, па не ни остана веќе ништо да му донесеме на господарот наш, освен телата наши и нивите наши.
19. За да не пропаднеме пред очите твои, купи нè нас и нивите наши за жито, па ние и земјата наша да му станеме робови на Фараонот. А ти дај ни семе, да сееме и да останеме живи и да не умреме, та и земјата да не запусти.”
20. И така Јосиф ја купи за Фараонот сета земја во земјата Египетска, бидејќи сите Египтјани ја продадоа својата земја на Фараонот, зашто гладот ги притисна. И земјата стана Фараонова.
21. А народот го пороби од едниот крај на Египет до другиот.
22. Само не ги купи имотите на жреците, бидејќи Фараонот имотите им ги подарил, и тие се хранеа од давачки, што им ги определил Фараонот. Затоа тие не ја продадоа земјата своја.
23. Јосиф, пак, им рече на сите Египтјани: „Ете, ве купив денес вас и нивите ваши за Фараонот. Па, еве ви семе, и посејте ги нивите.
24. Но од родот една петина ќе му давате на Фараонот, а четирите дела нека останат за вас: за сеење на нивите и за прехрана ваша и на оние, кои се по домовите ваши.”
25. А тие рекоа: „Ти ни го запази животот; нека најдеме милост пред господарот наш и да му бидеме робови на Фараонот.”
26. И донесе Јосиф закон, кој е и денес во сила во земјата Египетска: петина му припаѓа на Фараонот, освен од земјата на жреците, што не стана Фараонова.
27. А Израил се насели во земјата египетска, во областа Гесем, која ја држеше, и се изнародија и намножија многу.
28. И поживе Јаков во земјата Египетска седумнаесет години; а деновите на Јакова броеја сто и четириесет и седум години
29. А кога се наближи времето Израил да умре, го повика синот свој Јосифа и му рече: „Ако сум нашол милост пред тебе, стави ја раката твоја под бедрото мое, и направи ми милост и вети ми: немој да ме погребеш во Египет.
30. Но за да почивам кај татковците мои, затоа пренеси ме од Египет горе и погреби ме во гробот нивни.” А тој рече: „Ќе направам како што велиш.”
31. И му рече: „Заколни ми се!” И тој му се заколна. Тогаш Израил му се поклони врз перницата на постелата.

48. Јаков ги благословува Ефрема и Манасија.

1. Потоа му јавија на Јосифа: „Ене, татко ти е болен.” А тој ги поведе со себе двајцата синови свои, Манасија и Ефрема, и дојде кај Јакова.
2. И го известија Јакова, велејќи му: „Ете, синот твој доаѓа при тебе.” А Израил собра сили и седна на постелата своја.
3. И му рече Јаков на Јосифа: „Сесилниот мој Бог ми се јави мене во Луз, во земјата Хананска, ме благослови,
4. и ми рече: „Ќе те направам плоден и многуброен; и ќе направам од тебе да произлезат многу народи, ќе ја дадам оваа земја и на твоето потомство по тебе во вечна сопственост.
5. А сега, двајцата синови твои, кои ти се родија во земјата Египетска, пред да дојдам во Египет, нека бидат мои: Ефрем и Манасија, како што ми се Рувим и Симеон.
6. Децата, пак, кои ти се родија по нив, нека останат твои; а во наследството свое нека се викаат според имињата на браќата нивни.
7. А кога се враќав од Месопотамија Сириска, умре мајка ти Рахил во земјата Хананска, по пат, близу до Ефрат, и јас ја погребав таму на патот за Ефрат, наречен сега Витлеем.”
8. А, откога ги виде Израил синовите Јосифови, праша: „Кои се овие?”
9. А Јосиф му рече на таткото свој: „Тоа се моите синови, кои ми ги даде Бог овде.” И рече Јаков: „Доведи ги при мене, да ги благословам.”
10. Оти очите на Израил му беа ослабеле од староста, па не можеше добро да гледа. А кога му ги доведе, ги прегрна и ги целива.
11. И му рече Израил на Јосифа: „Не се надевав дека ќе го видам лицето твое; но, ете, Бог ми ги покажа и децата твои.”
12. Тогаш Јосиф ги истави од колената негови и му се поклони со лицето доземи.
13. Па ги зеде Јосиф обајцата, Ефрема во својата десна рака, спроти левата на Израил, а Манасија во својата лева рака, спроти десната на Израил, и ги приближи до него.
14. А Израил ја пружи десната рака своја и ја стави врз главата на Ефрема, иако тој беше помал, а левата врз главата на Манасија. Така ги вкрсти рацете нарочно, макар што Манасија беше првороден.
15. И го благослови Јосифа, велејќи: „Бог, по чиј пат секогаш одеа пред него татковците мои Авраам и Исак, Бог, Кој ми беше Спасител, откако сум настанал па сè до денешен ден,
16. Ангелот, Кој ме избавуваше од секое зло, нека ги благослови овие деца; со името мое и името на татковците мои, Авраама и Исака, по нив да се спомнува, и во мноштва многубројни на земјата да се намножат.”
17. А на Јосифа му беше тешко кога виде дека татко му својата десна рака ја возложи врз главата на Ефрема. Па ја зеде татковата десна рака за да ја премести од главата Ефремова на главата Манасиева,
18. и му рече Јосиф на татка си: „Не така, татко, оти оној е првенец; стави ја својата десна рака врз неговата глава.”
19. Но такото не сакаше, туку рече: „Знам, синко, знам, и од него ќе излезе народ, и тој ќе биде голем; но помалиот брат ќе биде поголем од него, и од неговото семе ќе произлезе многуброен народ.”
20. И ги благослови во оној ден и рече: „Преку вас ќе се благословува Израилот и ќе се вели: »Бог нека ти направи, како што му направи на Ефрема и на Манасија.«“ Така го постави Ефрема над Манасија.
21. А потоа Израил му рече на Јосифа: „Еве, јас умирам; но Бог ќе биде со вас и ќе ве врати во земјата на татковците ваши.
22. И јас ти давам еден дел повеќе отколку на браќата твои, од она што го зедов од рацете аморејски, со својот меч и со својот лак.”

49. Јакововиот благослов, последната наредба и смртта.

1. Потоа ги повика Јаков синовите свои и им рече: „Соберете се, за да ви соопштам однапред, што ќе се случи со вас во последните денови.
2. Соберете се и послушајте ме, вие синовите на Јакова, послушајте го Израилот таткото ваш –
3. Рувиме, сине мој првороден, ти си крепост моја и +почеток на чедата мои; прв по достоинство и прв по сила.
4. Ти бликаш како вода; нема да се издигнеш, зашто се качи на татковото легло, и ја оскверни постелата моја, на која се качи.
5. Симеон и Левиј се браќа, но направија оружје на неправда.
6. Во советувањата нивни да не влегува душата моја, и во собирот нивни да не учествува славата моја; бидејќи тие во +гневот свој убија луѓе, а за своја веселба испокинаа жили на јунец.
7. Проклет да е гневот нивни, оти е жесток, и лутината нивна, зашто е свирепа; ќе ги разделам во Јакова, и ќе ги растурам во Израилот.
8. Јудо! Тебе ќе те фалат браќата твои, и рацете секогаш ќе ти бидат врз плеќите на непријателите твои; и тебе ќе ти се клањаат синовите на таткото твој.
9. Јудо, лаве мој мал! Од грабеж се издигаш, сине мој. Се +наведнуваш и легуваш како лав и лавица. Кој смее да те разбуди?
10. Нема да недостасува кнез од Јуда, и водач од бедрата негови, сè дури не дојде Оној, Кому му припаѓа власта, и Он е надеж на народите.
11. Тој го врзува за лоза оселот свој, и прлето на неговата ослица за дебела прачка,; во вино ја пере облеката своја, а во крв од грозје облеклото свое;
12. очите му се повесели од вино и забите му се побели од млеко.
13. Завулон ќе живее покрај море и при морско пристаниште, а границата ќе му биде до Сидон;
14. Исахар го засака доброто, почивајќи меѓу огради;
15. па, откако виде дека почивката е добра и дека е земјата плодна, ги сви рамењата свои под трудот и стана земјоделец.
16. Дан ќе му суди на својот народ, како и на секое племе Израилево.
17. Дан нека биде змија на пат што седи на раскрсница, која, штом го каснува коњот за нога, јавачот негов паѓа назад.
18. чекајќи спасение од Господа.
19. А Гад, него незгоди ќе го снајдат, но тој, одејќи им по трагите, ќе ги совлада.
20. Кај Асира ќе има храна во изобилие, тој ќе им дава храна на кнезовите.
21. Нефталим е како стебло разгрането, што развило убави гранки.
22. Јосиф е син мој издигнат, син ревносен, син мој најмлад, свртен кон мене!
23. Иако здоговорено те навредуваа, огорчуваа луто и иако силните ги управуваа стрелите во тебе,
24. се сотреа со сила нивните лакови и ослабнаа мускулите на рацете нивни од силната рака на Јакова: така Израилот, таткото твој ојакна од Бога.
25. И ти помогна мојот Бог и те благослови со благослов одозгора од небото, и со благослов од земјата, со благослов од сите гради, од сите утроби.
26. Благословите на таткото твој и на мајката твоја ги надминаа благословите на старите планини и благословите на вечните ридови; тие нека се спуштат над главата Јосифова, избраниот меѓу браќата, над кои господареше.
27. Венијамин е волк граблив, наутро јаде лов, а навечер го дели пленот.”
28. Тоа се дванаесетте синови Јаковови, и тоа им го изговори таткото нивни, ги благослови: секого со благословот негов ги благослови.
29. Потоа им рече: „Јас се прибирам при родот свој, погребете ме при татковците мои, во пештерата што е во нивата на Хетеецот Ефрон.
30. Во пештерата, што се наоѓа во нивата Макпелска спроти Мамре, во земјата Хананска, која ја беше купил Авраам од Хетеецот Ефрон, за да има свој гробница.
31. Таму ги пограбаа Авраама и жената негова Сара, таму го погребаа и Исака и Ревека, жената негова, а таму ја погребаа и Лија;
32. во сопствената нива и пештерата, што е во неа, која е купена од синовите Хетееви.”
33. И престана Јаков да им говори на синовите свои, го повлече нозете во постелата, па умре – и се прибра кај предците свои.

50. Погребението на Јакова во Хеврон. Јосифовата благодарност. Неговата смрт.

1. Тогаш Јосиф падна врз лицето од таткото свој, плака над него, и го целива.
2. И им заповеда Јосиф на гробарите, кои беа во негова служба, да го погребат таткото негов; и гробарите го погребаа Израилот.
3. И изминаа четириесет дена, зашто така се бројат деновите погребни, и го оплакуваше седумдесет дена.
4. Штом изминаа деновите на жалоста, им рече Јосиф на големците Фараонови, велејќи: „Ако сум нашол милост пред вашите очи, зборувајте со Фараонот и речете му:
5. »Таткото мој ме заколна пред да умре и ми рече: – Во гробот мој, што го ископав во земјата хананска, таму да ме погребеш.« – Па сега би сакал да одам и да го погребам таткото мој, а потоа ќе се вратам.” И му рекоа на Фараонот според зборовите Јосифови.
6. А Фараонот му рече на Јосифа: „Оди и погреби го таткото твој, штом те заколнал.”
7. Потоа отиде Јосиф да го погребе таткото свој. А со него појдоа и сите слуги Фараонови, старешини од земјата египетска,
8. и целиот дом Јосифов и браќата негови, и целиот дом на таткото негов и роднините негови. Овците и говедата ги оставија во земјата Гесем.
9. Со него тргнаа, исто така, коли и коњаници, толку многу, што претставуваа голема погребна придружба.
10. А кога дојдоа во Горни Хатад, кој е од онаа страна на Јордан, заплакаа таму многу силно и жално. И Јосиф го оплакуваше својот татко седум дена.
11. А луѓето од онаа земја хананска кога видоа плачење во Горни Хатад, рекоа: „Голема жалост имаат Египтјаните.” Затоа тоа место го нарекоа „Абел Мисраим”, односно, плач египетски: што е отаде Јордан.
12. И му направија синовите негови онака, како што им беше заповедал;
13. го однесоа синовите негови во земјата Хананска, и го погребаа во пештерата на нивата Макпела, што беше ја +купил Авраам од Хетеецот Ефрон, спроти Мамре, за да има гробница.
14. А Јосиф се врати во Египет, – тој и браќата негови, и сите, кои беа на погребението на неговиот татко.
15. Кога видоа браќата Јосифови дека нивниот татко умре, си рекоа; “Да не би да си спомни Јосиф за нашата омраза, па да ни одмазди за сето зло, што му го направивме!”
16. Затоа дојдоа и му рекоа на Јосифа: „Татко ти остави клетва пред да умре и рече –
17. »Вака кажете му на Јосифа: Прости им ја на браќата твои неправдата и гревот нивни, што ти го направија.« И ете, сега прости им го гревот на слугите на татковиот Бог.” А Јосиф заплака, кога му го рекоа тоа.
18. Потоа дојдоа пред него и рекоа: „Еве, ние сме слуги твои.”
19. Јосиф им рече: „Не плашете се, бидејќи јас сум по Бога.
20. Вие помисливте лошо за мене, но Бог тоа го обрна во добро, за да се изврши она, што денес се случува: да се прехранат многу луѓе.”
21. И им рече: „Не плашете се, јас ќе ве прехранам вас и вашите домови.” Така ги утеши, зборувајќи угодно.
22. И продолжи да живее Јосиф во Египет, самиот тој и браќата негови и целиот дом на таткото негов: поживе сто и десет години.
23. И ги виде Јосиф синовите Ефремови до третото колено; а и синовите на Махир, синот Манасиев, што се родија на колената Јосифови.
24. Тогаш им рече на браќата свои, велејќи: „Јас ќе умрам; но Бог вас секако ќе ве посети и ќе ве изведе од оваа земја во земјата, за која им се заколнал Бог на нашите татковци – на Авраама, на Исака и на Јакова.”
25. Па ги заколна Јосиф синовите Израилеви и им рече: „Кога Бог ќе ве посети вас, вие тогаш +понесете ги коските мои одовде со вас!”
26. Потоа умре Јосиф кога имаше сто и десет години. И, го погребаа, го положија во ковчег во Египет.